Sevgi PİLGİ
1 Aralık 2025 tarihinde yürürlüğe girecek düzenleme yönetmelik esasında sanayi kaynaklı emisyonları ve atıkları kaynağında azaltarak çevre kirliliğini minimuma indirmeyi hedefliyor. Yeşil dönüşüm projeleri için OSB’lere 250 milyon avroluk finansman temin edilecek. 2053 Net Sıfır Emisyon Hedefi ve kalkınma öncelikleri doğrultusunda sanayinin tüm alanlarında yeşil dönüşüm sağlayacak çalışmalar gerçekleştiriliyor.
YEŞİL YATIRIMLARA GÜÇLÜ DESTEK
Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından 14 Ocak 2025 Tarih ve 32782 sayılı ‘Endüstriyel Emisyonların Yönetimi Yönetmeliği’ yayınlandı. Yönetmelik, sanayi kaynaklı emisyonları ve atık oluşumunu azaltmak ile kaynakları verimli kullanmak için sanayide yeşil dönüşüme, döngüsel ekonomiye ve karbonsuzlaşmaya yönelik birtakım düzenlemeleri içeriyor. 2025 yılında OSB’lerin 6 milyar 300 milyon liralık atık su arıtma tesisi, yenilenebilir enerji gibi yeşil altyapı yatırımlarını desteklenecek.
‘Sanayide Yeşil Dönüşüm’ yönetmeliğiyle çevreci üretimde yeni bir sayfa açılıyor. Sanayiye yeşil dönüşüm standardı geliyor. Enerji ve kaynak verimliliğini gözeten, sıfır kirlilik prensibiyle çalışan tesislere Sanayide Yeşil Dönüşüm Belgesi düzenlenecek. 6 bin tesisi ilgilendirecek bu düzenlemeyle sanayi tesisleri sınıflandırılacak.
2053 Net Sıfır Emisyon Hedefi ve kalkınma öncelikleri kapsamında; Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yayınlanan “Endüstriyel Emisyonların Yönetimi Yönetmeliği” ile sanayide yeşil dönüşüm resmen başlıyor. Yeşil dönüşüm projeleri için OSB’lere 250 milyon avroluk finansman temin edilecek. 2025 yılında OSB’lerin 6 milyar 300 milyon liralık atık su arıtma tesisi, yenilenebilir enerji gibi yeşil altyapı yatırımları desteklenecek.
416,7 MİLYON DOLAR FİNANSMAN KAYNAĞI
Protokol kapsamında, yatırım ihtiyacı olan sanayi tesisleri Dünya Bankası tarafından yönlendirilen ‘Türkiye’de Sanayi Emisyonlarının Azaltımı Projesi’ kapsamında 416,7 milyon dolar finansman kaynağından Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası aracılığıyla kullanabilecek. Diğer taraftan Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (IBRD) ve Uluslararası Finans Kurumu (IFC) iş birliğinde Türkiye Endüstriyel Karbonsuzlaştırma Yatırım Platformu’ nu kurdu. Öncelikli sektörlerde karbonsuzlaştırmayı sağlayacak yatırımlara 2030’a kadar 5 milyar avro finansman sağlanacak.
ÇEVRE İZİN VE LİSANS BELGESİ
Yönetmelikte, düzenlemenin amaçları doğrultusunda Sanayide Yeşil Dönüşüm (SYD) belgesi almaları gerekecek faaliyet grupları olarak ise yakma sistemi anma ısıl gücü 50 MW ve üzerinde olan enerji üretimi, petrol rafineri, kok üretim, gazlaştırma, sıvılaştırma ve piroliz ile metal üretimi ve işlenmesi, mineral endüstrisi, kimya endüstrisi, atık yönetimi ve organik solvent kullanılan faaliyetlerde bulunulan tesisleri sıralanıyor.
Yönetmeliğe göre bu tesislerin SYD Belgeleri, faaliyetleri ile ilişkili Mevcut En İyi Teknikler (MET) uygulamasına ve MET ile ilişkili emisyon seviyesi (MET-İES) durumuna göre A (100 puan), B (90-99 puan), C (80-89 puan), D (70-79 puan), E (60-69 puan), F (50-59 puan) kategorilerine göre düzenlenecek. Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte faaliyette olan veya çevresel etki değerlendirmesi mevzuatına göre başvurusu bulunan tesislerin işletmecileri, çevre izin ve lisans belgesinin düzenlenmesini takiben en geç doksan gün içerisinde yönetmelik kapsamında istenen bilgi ve belgeleri Bakanlığa ibraz etmekle yükümlü olacak.
Bu tesislerin 31 Aralık 2028 tarihine kadar en az F seviyesinde, 31 Aralık 2030 tarihine kadar da en az D seviyesinde SYD belgesi almaları gerekecek.
Bununla birlikte Bakanlık 1 Aralık 2030 tarihine kadar SYD Sorumlusu ve SYD Başsorumlusu olmak üzere iki sorumlu havuzu oluşturarak, görevlendirme yapacak.
ÇEVRECİ ÜRETİMDE YENİ BİR SAYFA
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, ‘Sanayide Yeşil Dönüşüm’ yönetmeliğiyle çevreci üretimde yeni bir sayfanın açıldığını belirterek, “Enerji ve kaynak verimliliğini gözeten, sıfır kirlilik prensibiyle çalışan tesislere Sanayide Yeşil Dönüşüm Belgesi düzenliyoruz ve aslında sanayiye yeşil dönüşüm standardı getiriyoruz. 6 bin tesisi ilgilendirecek bu düzenlemeyle tesisleri sınıflandıracağız ve A Sınıfı Belge alan sanayicimizi uluslararası pazarda daha prestijli hale getireceğiz” dedi.
SANAYİYE YEŞİL DÖNÜŞÜM STANDARDI
Bu yönetmelikle beraber, ‘Sanayide Yeşil Dönüşümde’ yeni bir sayfa açılacağını söyleyen Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Enerji ve kaynak verimliliğini gözeten, sıfır kirlilik prensibiyle çalışan tesislere Sanayide Yeşil Dönüşüm Belgesi vereceklerini, sanayiye yeşil dönüşüm standardı getireceklerini ifade etti.
Tesislerin yeşil dönüşümünü hızlandıracaklarını söyleyen Bakan Kurum, “6 bin tesisi ilgilendirecek bu düzenlemeyle tesisleri sınıflandıracağız ve A Sınıfı Belge alan sanayicimizi uluslararası pazarda daha prestijli hale getireceğiz. Sanayicimizle, yenilikçi genç beyinlerimizle Türk sanayisini, rekabet gücümüzü, istihdamımızı ve üretimimizi olabilecek en üst seviyeye çıkaracağız” dedi.
EMİSYONLARIN YÜZDE 72’Sİ ENERJİ SEKTÖRÜNDEN
2024 yılı emisyon oranlarının yüzde 72’sinin enerji sektöründen, yüzde 13’ünün ise endüstri sektöründen kaynaklandığını ifade eden Bakan Kurum, “Avrupa Yeşil Mutabakatı, sadece bir iklim politikası olarak gelmiyor; devasa bir ekonomik dönüşüm sürecini de beraberinde getiriyor. İhracatımızın yüzde 50’ye yakınını Avrupa Birliği ülkelerine yapıyoruz, bu noktada toplam ihracatımızda Avrupa ülkeleri ilk sırada yer alıyor. Bundan böyle Avrupa’ya ihraç ettiğimiz ürünlerin karbon ayak izi, yani çevreyle uyumluluk seviyesi çok daha önemli olacak. Bu noktada attığımız her adım stratejiktir, biz iklim değişikliğiyle mücadele ederken ülkemizin 50 yılını, 100 yılını ilgilendiren adımlarımızı da atıyoruz. Önce hesaplamaların yardımıyla, tesislerimizin yeşil dönüşümünü hızlandıracağız. Sanayicimizle, yenilikçi genç beyinlerimizle Türk sanayisini, rekabet gücümüzü, istihdamımızı ve üretimimizi olabilecek en üst seviyeye çıkaracağız” şeklinde konuştu.
SANAYİNİN YEŞİL DÖNÜŞÜMÜ MÜMKÜN
Endüstriyel Emisyonların Yönetimi Yönetmeliği ile birlikte sanayide yeşil dönüşümün standart bir hale geleceğini ifade eden İstanbul Anadolu Yakası OSB Çevre, İklim Değişikliği ve Sürdürülebilirlik Yöneticisi Can Avşar, yönetmelik ile çevreci ve temiz yeni teknolojilerin kullanımına öncelik verileceğini vurguladı.
Yönetmeliğin, sanayi kaynaklı emisyonları azaltmak, kaynakları verimli kullanmak için sanayide yeşil dönüşüme ve karbonsuzlaşmaya yönelik birtakım düzenlemeleri içerdiğini söyleyen Can Avşar, “Sanayi kaynaklı emisyonları azaltmak, kaynakları verimli kullanmak ve karbonsuzlaşmaya yönelik ciddi yatırımların yapılması gerekiyor. Sanayicilerimizin kategorisi ve çevresel performansı gözetilerek almak zorunda oldukları Sanayide Yeşil dönüşüm (SYD) belgesi başvurusu için gerekli yatırım ihtiyaçları için Bakanlık yeşil finansman imkanlarına erişimi kolaylaştıracağını açıkladı. Yeşil sermayeye erişim teşvik, hibe, kredi benzeri finansal mekanizmalara başvuruda bulunabileceği belirtiliyor. Bu mekanizmaların doğru ve hızlı çalışması ile sanayimizin bu imkanlardan faydalanabilmesi mümkün kılınır ise doğru orantılı olarak sanayinin yeşil dönüşümünün mümkün olabileceğini söyleyebilirim” dedi.
OSB’LERE 6 MİLYAR 300 MİLYON LİRALIK DESTEK
Sanayi tesislerinin Dünya Bankası tarafından yönlendirilen ‘Türkiye’de Sanayi Emisyonlarının Azaltımı Projesi’ kapsamında 416,7 milyon dolar finansman kaynağından faydalanacağını ifade eden Avşar, “Öncelikli sektörlerde karbonsuzlaştırmayı sağlayacak yatırımlara 2030’a kadar 5 milyar avro finansman sağlanacak. Dünya Bankası finansmanlı, Türkiye Organize Sanayi Bölgeleri Projesi kapsamında yeşil dönüşüm projeleri için OSB’lerimize 250 milyon avroluk finansman temin edildiği ifade edildi. 2025 yılında OSB’lerimiz 6 milyar 300 milyon liralık atık su arıtma tesisi, yenilenebilir enerji gibi yeşil altyapı yatırımlarıyla desteklenecek” ifadelerine yer verdi.
Avşar, son olarak Sanayide Yeşil Dönüşüm Belgesi’nin (SYD) sanayi tesislerinin, uluslararası kabul görmüş teknikler çerçevesinde çevresel performans durumlarını tespit etmeyi hedeflediğini sözlerine ekledi.
ÖNEMLİ BİR ADIM ATILIYOR
Türkiye’deki Organize Sanayi Bölgeleri (OSB), toprak kirliliği kontrolü ve su verimliliği alanlarında önemli bir adım atıyor. TSE tarafından Yeşil OSB ve Su Verimliliği Yönetim Sistemi süreçlerini başarıyla tamamlayan Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) belgelendirilmeye devam ediyor.
Denetimlerini tamamlayan Adana Hacı Sabancı OSB, Antalya Organize Sanayi Bölgesi (AOSB), Gaziantep OSB ve Mersin Anamur OSB’ye Yeşil OSB Belgeleri verildi. Ayrıca, Adana Hacı Sabancı OSB, TS ISO 46001 Su Verimliliği Yönetim Sistemi Belgesini alarak, bu belgeyi alan Türkiye’deki üçüncü OSB oldu.
TSE, Türkiye’de toplam 14 OSB’yi Yeşil OSB belgesi ile, 3 OSB’yi ise Su Verimliliği Yönetim Sistemi belgesi ile belgelendirdi. TSE, 2023 yılında başlattığı “Su Verimliliği Yönetim Sistemi Belgelendirilmesi” hizmeti ile önemli bir projeyi hayata geçirdi. Bu sistem, sanayi kuruluşlarının suyu daha verimli kullanmasını, geri dönüşüm yapmasını ve israfı önlemesini hedefliyor.
Türkiye’de Yeşil Organize Sanayi Bölgesi (OSB) sayısı Ocak 2025 itibarıyla 14’e yükseldi.
Bu OSB’ler şunlardır:
- Adana Hacı Sabancı OSB
- Antalya OSB
- ASO 2. ve 3. OSB
- Başkent OSB
- Bursa OSB
- Demirtaş OSB
- Düzce 2. OSB
- Gaziantep OSB
- Gebze Güzeller OSB
- Gebze Plastikçiler OSB
- Konya OSB
- Makine İhtisas OSB
- Mersin Tarsus OSB
- Nilüfer OSB
Türkiye’nin sürdürülebilir geleceği için TÜBİTAK’ın 1832-Sanayide Yeşil Dönüşüm ve 1833-SAYEM Yeşil Dönüşüm destek programları da işletmeler için önemli fırsatlar sunuyor. Bu programlar sayesinde işletmeler Yeşil Mutabakat’a uyumlu hale gelirken karbon ayak izlerini azaltarak küresel pazarda rekabet güçlerini artırıyor.