Ferdi Dülger
Çevre Mühendisi
Giysilerinizin kısa sürede yıprandığını ve çabuk kullanılamaz hale geldiğini düşünüyor musunuz? Peki, tekstil firmalarının bunu bilinçli olarak yaptığı gerçeğiyle yüzleşmeye hazır mısınız?
Günümüzde moda dünyasında hızla büyüyen bir iş modeli olan fast fashion (hızlı moda), düşük maliyetli ve hızlı üretime dayalı bir sistemdir. Bu modelde, markalar birkaç hafta içinde yeni koleksiyonlar sunarak tüketiciyi sürekli olarak yenilikle cezbetmeye çalışır. Modaya ayak uydurmak isteyen tüketiciler, uygun fiyatlı ürünlere kolayca ulaşabildiği için bu döngü kesintisiz bir şekilde devam eder. Ancak hızlı moda çılgınlığı, çevresel ve toplumsal açıdan büyük sorunlara yol açmaktadır.
Sosyal etkiler
Hızlı moda sektörü, özellikle işçi hakları ve etik sorunlarla sık sık gündeme gelmektedir. Düşük maliyetli üretim, çoğu zaman kötü çalışma koşulları ve düşük ücretlerle sağlanmaktadır. Ucuz iş gücü ihtiyacını karşılamak için çocuk işçiliği yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.
Çevresel etkiler
Hızlı moda, aşırı tüketim nedeniyle büyük miktarda tekstil atığı oluşturur. Geri dönüştürülmeyen bu atıklar, yılda 90 milyon tondan fazla birikerek çevreye büyük zarar vermektedir.
Pamuk üretimi için aşırı miktarda su tüketilirken, polyester üretimi büyük ölçüde petrol türevi bileşiklere dayanmaktadır. Ayrıca, tekstil sektöründeki üretim süreçlerinden kaynaklanan karbon emisyonları, dünya genelindeki toplam emisyonların %10-15’ini oluşturmaktadır.
Hızlı moda, cazip fiyatlarıyla tüketiciyi sürekli alışverişe teşvik ederken, dünyamız için büyük bir tehdit oluşturmaktadır. Bu bilinçle hareket etmek ve daha sürdürülebilir tercihler yapmak hepimizin sorumluluğudur.
Peki, günlük hayatta ortalama bir bireyin üzerinde taşıdığı tekstil ürünlerinin çevresel etkisi ne kadar?
| Ürün | Üretiminde Harcanan Su (Litre) | Karbon Emisyonu (kg CO₂) |
| Atlet | 2.500 | 3,5 |
| Gömlek | 2.700 | 4 |
| İç çamaşırı | 1.500 | 2 |
| Pantolon | 7.000 | 10 |
| Çorap | 1.500 | 2 |
| Ayakkabı | 5.000 | 14 |
| Mont | 10.000 | 20 |
Toplamda, bir bireyin günlük olarak giydiği tekstil ürünlerinin üretimi için harcanan su miktarı 30.000 litreden fazladır ve bu süreç yaklaşık 55 kg CO₂ emisyonuna neden olmaktadır.
Bu miktarda su 300 kişinin bir günlük su ihtiyacına eşittir. Yani, yalnızca kıyafetlerimizin üretimi bile büyük bir su tüketimine ve karbon salınımına neden olmaktadır. Moda trendlerine ayak uydururken gezegenimize verdiğimiz zararı göz ardı etmemeli, bilinçli tüketim alışkanlıkları edinmeliyiz. Sürdürülebilir moda anlayışıyla hareket etmek, sadece çevremiz için değil, gelecek nesiller için de büyük bir adımdır.
Kaynak: Sanayi Gazetesi