Türkiye’nin nükleer güvenliğini ve uluslararası taahhütlerini güçlendiren önemli bir adım atıldı. Nükleer Düzenleme Kurumu (NDK), nükleer ihracat ve ithalat kontrolüne ilişkin yeni usul ve esasları belirleyen kararını Resmi Gazete’de yayımladı. Bu düzenlemeyle, ihraç ve ithal edilen nükleer materyallerin nükleer silah yapımında kullanılmaması kesin bir taahhüt altına alınarak ülkenin yayılmayı önleme çabaları sıkılaştırıldı.
NÜKLEER SİLAH YAPIMINA YÖNELİK KULLANIMA KESİN YASAK
NDK’nın Resmi Gazete’de yer alan kararına göre, ihraç veya ithal edilen eşyalar ile bu eşyalar kullanılarak üretilen ürünler, nükleer silah veya patlayıcı yapımı ile ilgili hiçbir faaliyette kullanılamayacak.
Bu kritik koşulun sağlanmasına yönelik taahhüt verilmeden yapılacak hiçbir ihracat ve ithalata NDK tarafından izin verilmeyecek. Bu madde, Türkiye’nin nükleer güvenliğe ve silahların yayılmasının önlenmesine verdiği önemin altını çiziyor.
GÜVENCE DENETİMİ LARTI VE ZENGİNLEŞTİRME SINIRLAMASI
Düzenleme, Nükleer Transfer Uyarı Listesi’nde yer alan eşyanın ihracatını özel şartlara bağladı. Buna göre ihracat, alıcı ülke ile Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) arasında nükleer güvence denetimi uygulanmasına ilişkin bir anlaşmanın yürürlükte olması ya da eşyanın UAEA denetimindeki tesislere gönderilmesi koşuluyla gerçekleştirilebilecek.
Ayrıca, bir zenginleştirme tesisi, ekipmanı veya teknolojisinin ihracatında, ihraç edilen tesis veya ekipman ya da teknolojiye dayanan herhangi bir tesisin yüzde 20’nin üzerinde zenginleştirilmiş uranyum üretmek üzere tasarlanması veya işletilmesi kesinlikle yasaklanıyor.
YENİDEN TRANSFER VE LİSTELERİN YAYIMLANMASI
NDK, Nükleer İhracat Kontrolüne Tabi Eşya Listesi kapsamında ihraç edilen bir eşyanın yeniden transferinde de yeni kısıtlamalar getirdi. Yeniden transfer edilen eşya, nükleer silah veya diğer nükleer patlayıcı cihaz yapımıyla ilgili bir faaliyette ya da UAEA’nın nükleer güvence denetimi olmayan bir nükleer yakıt çevrimi faaliyetinde kullanılamayacak.
Kontrole tabi olan bu önemli listeler, Nükleer Transfer Uyarı Listesi, Nükleer Çift Kullanım Listesi ve Nükleer İthalat Kontrolüne Tabi Eşya Listesi, NDK’nın resmi internet sayfasında yayımlanacak ve gerektiğinde güncellenecek.
KURUMLAR ARASI İŞ BİRLİĞİ VE İZİN SÜREÇLERİ
İhracata konu eşya için diğer bakanlık, kurum veya kuruluşlardan gelen talepler doğrultusunda nükleer silahların yayılmasının önlenmesi amacıyla NDK tarafından detaylı değerlendirmeler yapılacak. İhtiyaç duyulması halinde ilgili bakanlık, kurum veya kuruluşların yazılı görüşü alınarak kurumlar arası iş birliği pekiştirilecek.
Nükleer ihracat kontrolüne tabi eşya için ihracat izinleri ise NDK tarafından elektronik veya yazılı olarak düzenlenebilecek. Yeni usul ve esaslar, Türkiye’nin nükleer güvenliğini uluslararası standartlarda tutma kararlılığını gösteriyor.
Kaynak: Haber Merkezi