Bir Kur Şokuna Daha Hazır Mıyız?: Kesin olur, pek yakında falan demiyorum hemen paniğe kapılmayın. Bundan önceki kur şoklarına hazır, farklı ölçeklerdeki ekonomik fırtınalara hazırlıklı mıydık? Soros diyince sorumluluktan kurtulmuş olmuyoruz. Son elli yılın finansal olarak acı tarafı, özellikle yetmişlerde yapılan bir hamle sayesinde altın ile bağı koparılan rezerv para doların atağa geçerek duraksız yükselişidir.
Özellikle üretim maliyetinin yarıdan fazlasını oluşturan hammadde maliyeti, üreticinin nakit akışı, döviz pozisyonu sürdürülebilirlik açısından şirketi en tedirgin eden husustur. Şirket kasası nakit döviz konusunda daima tedarikli ise kazanılan her centi hammadde tedariğine ayırıyor, lüks harcamalardan ve hedefe ulaşmayacak yanlış pazarlama faaliyetleriyle, ortakların lüks tercihleri vs ile bütçeyi zorlamıyorsa sıkıntı yoktur. Kaldı ki satılan ürünün müşteriden tahsil tarihi isterse bir yıl olsun yine de hammadde maliyet fiyat artışını tolere edebiliyorsa paniğe gerek yoktur.
Ayrıca sadece kur artışı değişimi değil petrokimya temelli hammadde üretiminin kısılması piyasaya sunulan kısmın azalması ile hammadde fiyatları yeni zirvesine kavuşabilir. Otomobil lastiğinden ayakkabıya, sudan pizzaya kadar 2 katına yakın fiyat artışı hızlıca gerçekleşir. Bir kaç yıl önce 2020 son çeyreğinde buna dünya petrokimya şirketlerinin üretimi kısması neticesi % 150 artışıyla şahit olduk. Haliyle sanayici hammadde tedarik zincirinin bozulması ile son ürünü fiyatlamakta zorlandığı gibi bir süre sonra işsizliğin de tetiklediğini belirtmeliyiz.
Örneğin Kauçuk 2000 li yıllarda 500 usd/ton fiyatta dip yapar iken 2011 lerde 6000 usd/ton zirvesine kadar çıktı. Sonra 1000 usd/ton fiyatlara geri döndü. Dönmesine döndü de kur sabitliği bozulunca dünya da fiyat gerilese de biz de işler öyle olmuyor çünkü döviz çarpanı sonucu yıkıcı etki sergiliyor.
Ocak 2002 de Ham Petrolün varili 19 dolardı. Son yirmi yılda 140 doları da gördü 60 dolara da geri düştü lakin yine döviz çarpanı dünyadaki değişimine ilave olarak ülkemizde etkisini daha da artırıyor.
Hammadde fiyat artışını sanayici nakitte kalma gücüyle tolere etse bile bu sefer de üretim bandının (ilk başta doğalgaz ve elektrik gibi) enerji kalemleri, sevkiyat maliyetini de doğrudan etkiliyor. Ayakta kalmak, son ürünlerdeki fiyat etiketini karlılığı sürüdürebilmek adına optimum çizgide tutmak zorlaşıyor. İç pazarda rekabet kızışıp tedarik zinciri bozulma riski taşımakla kalmıyor. Bazı sektörlerde üreticiler fiyat birliği sağlamak, sürdürebilir karlı işler yapmak sektördeki rakiplerini korumak yerine korkuya kapılıp fiyat kırarak rakibini yok etme, iş yaptırmama gibi yanlış bir eylemle bugün için önce rakip üreticiyi sonra yakın gelecekte de kendisini zora sokacak davranışta bulunmuş oluyor.
Acı,ama gerçek.
Rekabet etmeyi, adil yarışmayı öğrenmekte direniyoruz çoğumuz. Halbuki bu kadim Anadolu topraklarında paylaşmak, birlikte imece usulü işleri halletmek geleneğimizde var iken konu köyden şehire geldiğinde araya para girdiğinde çocukluktaki köydeki temiz duygulardan eser kalmıyor diyebiliriz. Halbuki iyi kaliteli başarılı rakip bizi geliştirecek yegane unsurdur. Bunun kıymetini bilerek tatlı tatlı rekabetle hem iç pazarda hem dünya genelinde yarışta öne çıkan Alman otomobil markalarını inceleyin lütfen.
Tıpkı futboldaki dört büyüklerin derbi yarışı gibi ölümüne oynuyoruz. Rakibi yaşatmayı yüceltmeyi kenara bırak iyi oyun çıkarınca alkışlamaya eriniyoruz. 3 yıl Fiat satarken Renault’u överek sattım. En yakın rakibimizdi ve Ticari Grup Direktörümüz Müfit Ataseven Renault’tan gelmişti. Haliyle günün sonunda atasözüne geliyor konu: Arkadaşını söyle kim olduğunu söyleyeyim misali rakibini söyle kim olduğunu söyleyeyim.
Geçmiş kur ataklarında bir çok üretici bir çok marka piyasadan silindi. Atak olmasa canımıza minnet hatta 1 tl de sabit kalsa lakin doğanın kanunu misali ticaret hayatı döviz iniş çıkışları ile şenleniyor.
Hazırlıklı olanlar bu şenliğin tadını çıkartıp daha da büyürken, fırtınalara dalgalanmalara hazırlıksız yakalananlar bırakın şenliği ağzının tadını koruyamıyor.
Çok katı kararlar alarak bugünden itibaren hazırlanmak sizi korur desem, kaç sanayici bu KARAR ALMA CESARETİ ni gösterebilir?