Halka arz, anonim şirketlerin hisse senetlerini halka açarak, yatırımcılar arasında satışa sunması işlemidir. Şirket, halka açma süreci sonucunda hisse senetlerini borsada işlem görmeye başlar ve yatırımcılar bu hisse senetlerini satın alabilirler. Halka arz, şirketin sermaye artırımı yapması ve şirketin büyüme hedeflerini gerçekleştirmesi için önemli bir yol olarak görülmektedir.
Halka arz sonrası şirketlerin batması genellikle çeşitli faktörlere bağlıdır. İşte halka arz sonrası şirketlerin batmasına neden olabilecek bazı yaygın sebepler:
- Yetersiz Yönetim: Şirketin halka arz sonrası yönetimde sorunlar yaşaması ve etkin bir liderlik eksikliği, şirketin başarısızlığına yol açabilir.
- Muhasebe hataları veya dolandırıcılık: Yanlış mali raporlama, finansal sahtekarlık veya muhasebe hataları gibi durumlar şirketin itibarını zedeleyebilir ve batmasına neden olabilir.
- Rekabet: Piyasadaki rekabetin artması, halka arz sonrası şirketlerin kar marjlarını azaltabilir ve pazar paylarını kaybetmelerine neden olabilir.
- Ekonomik durgunluk: Ekonomik durgunluk dönemlerinde, tüketici harcamaları azalabilir ve şirketlerin gelirleri düşebilir, bu da şirketlerin iflas etmesine yol açabilir.
- Yatırımcı beklentilerini karşılayamama: Halka arz sonrası şirketler, yatırımcıların beklentilerini karşılayamazlarsa, hisse senedi değerleri düşebilir ve şirket iflas edebilir.
Bu sebeplerin yanı sıra, yasal düzenlemeler, teknolojik değişimler, operasyonel hatalar ve diğer faktörler de halka arz sonrası şirketlerin batmasına neden olabilir. Şirketlerin bu risk faktörlerini dikkate alarak stratejilerini ve iş modelini oluşturmaları ve yönetmeleri önemlidir.
UZMANLAR 2010-14 YILLARI ARASINDAKİ BENZER SÜRECE DİKKAT ÇEKEREK UYARDI
Halka arzlara olan ilginin zirveyi gördüğü bu zamanlarda uzmanlar uyarı yapmaya devam ediyor. Habertürk’ten Rahim Ak, şimdiki halka arz fırtınasının bir benzerinin 2010-2014 arasında meydana geldiğine dikkat çekerek, sonuçların yatırımcı için iyi olmadığını söylemişti.
Bunu söyleme sebebi ise 2010-2014 arasındaki halka arz furyasında halka açılan 117 şirketin 17’sinin iflas ettiği ve geriye kalan birçoğunun uzun vadede enflasyon altında getiri kazandırdığı gerçeğiydi.Buna göre 2010-2014 arasındaki halka arz furyasında halka açılan 117 şirketin 17’si iflas etti. Aradan 10 yıldan fazla zaman geçmiş olmasına rağmen geri kalan 98 şirketten 36’sının getirisi enflasyonun çok altında kaldı. 41 şirketin getirisi endeksi yakalayamadı.
Bu yıllarda arz olup yatırımcısını mağdur ederek tarihe karışan o şirketlerin bazıları ise şunlardı:
- Ericom Telekomunikasyon
- Ataç İnşaat
- Mango Gıda Sanayi
- Uyum Gıda
- Latek Lojistik
- Aksel Yatırım Holding
- Atlantik Petrol Ürünleri
- Arbul Entegre Tekstil
- Plaspak Kimya
- Bakanlar Medya
- Bimeks
ERİCOM TELEKOMÜNİKASYON VE ENERJİ TEKNOLOJİLERİ A.Ş. NEDEN İFLAS ETTİ?
Halka arz sonrası sert fiyat hareketlerine sahne olan, ismi maniplatörlerle anılan ve elden ele dolaşan Ericom, bilançosunu bile açıklayamayacak noktaya geldi. Borsa İstanbul Yönetimi, aldığı kararla Ericom’u borsa dışına itti.
ATAÇ İNŞAAT
Antalya 1’inci Asliye Ticaret Mahkemesi, bir dönem Türkiye’nin en büyükleri arasında yer alan ve varlıkları 1 milyar doları aşan Ataç Grubu’nun iflasına karar verdi. İflas kararı verilen Ataç İnşaat, yurtiçi ve yurtdışında bir dizi büyük projeye üstlenmişti.
UYUM GIDA
Şirket, paylarının Borsa İstanbul kotundan çıkarılması için başvuruda bulunmuştu.
LATEK LOJİSTİK
Açıklamaya göre, men kararları, finansal tablolarını yayınlamama, bağımsız denetim gerçekleştiren kuruluşun görüş bildirmekten kaçınması, şirketin borsaya ödemekle yükümlü olduğu ücretleri ödememesi gibi çeşitli nedenlerle alındı.
AKSEL YATIRIM
Borsa İstanbul kayıtlarına göre, Aksel Yatırım’ın yüzde 11,2 hissesi Oğuz Murat Otay’a, kalan hisse ise halka açıktı. Kefil olduğu borç nedeniyle dava açılan hisse daha sonra Borsa İstanbul’dan çıkarılmıştı.
ATLANTİK PETROL
İsmi sık sık borsa manipülasyonlarına karışan Atlantik Petrol Ürünleri’nin (ATPET) tahtası finansal raporlarını açıklamadığı için Borsa İstanbul tarafından işleme kapatıldı.
ARBUL ENTEGRE TEKSTİL
Arbul Entegre Tekstil İşletmeleri A.Ş. şirket paylarının borsa kotundan çıkarıldığını duyurdu.
PLASPAK KİMYA
İflas erteleme kararının ardından mali zorluklar içerisine giren şirket, “Üretimden kaynaklı sorunlar sebebiyle satış faaliyetlerinin olumsuz etkilenmesi ve sektördeki tahsilat sıkıntılarına bağlı olarak nakit akımlarımız negatif etkilenmiştir” diye açıklama yapmıştı. Şirketin yüzde 35’ini halka arza eden, ardından da 20 milyon liralık tahvil ihracı yapacağını duyuran şirketin patronu Gökhan Şıkrak, Türkiye’nin ilk 500 sanayi şirketi arasına girmeyi hedeflemişti ancak 2016’nın nisan ayında sermayesinin tamamını kaybetmesi ve bu kaybı telafi edememesi nedeniyle 2 yıllık Borsa İstanbul macerası sona ermiş ve çıkarılmıştı.
BİMEKS
Bimeks’in iflas kararı, 17 Şubat 2021’de yürütülen mahkemede verilmişti. Alınan kararın ilanıysa 12 Nisan’da gerçekleşti. 2018 yılında şirketin sadece 3 mağazası kalmıştı. Zaten iflasın geleceği de bu zamanlardan hissediliyordu. 2013 yılında Electro World’ün Türkiye kolunu tamamen satın alarak büyük bir adım atan şirketin düşüşe geçmesi gecikmedi. 2018’de mağazaları bir bir kapanan ve işçileri işten çıkarılan Bimeks, 2019 yılında borsa kotundan çıkarıldı. Bimeks, Türkiye’nin ilk teknoloji şirketiydi ve halka arz olan ilk teknoloji firmasıydı.
EN YÜKSEK GETİRİ NE KADARDI?
Diğer yandan iyi örnekler var. 2013’te halka arz edilenler başta olmak üzere Teknosa, Tümosan, Jantsa, Orge Elektrik, Koza Altın, Aksa, Gözde Girişim gibi şirketlerin getirileri yüzde 1000’i geçti, enflasyonu katladı. En yüksek getiriyi 2014’te halka arz edilen Politeknik Metal yüzde 28 binle sağladı.