Prof. Dr. Halit Keskin- Yıldız Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi
KOBİ’ler küresel ekonomide önemli bir rol oynamakta ve istihdama, inovasyona ve ekonomik büyümeye önemli ölçüde katkılar sağlamaktadır. Ancak, yıkıcı dijital teknolojilerin ortaya çıkışı, pazar dinamiklerini derinden değiştirmiştir. Dünyada yaşanan teknolojik inovasyonlar akıl almaz boyutlara gelmiştir. Ancak, KOBİ’lerin çoğu, kaynak kısıtları, teknolojik altyapı eksikliği veya liderlik becerilerindeki zayıflıklar nedeniyle bu dönüşüm sürecinde zorlanmaktadır. KOBİ liderleri, dijital çağda nasıl etkili bir liderlik sergileyebilir ve dönüşümü başarıyla yönetebilir? Hem bilimsel çalışmalar hem de saha deneyimlerinden rafine ediilmiş pratik adımları sıraladığımızda beş ana konuya odaklanılması gerektiğini söyleyebiliriz.
Net Bir Dijital Vizyon ve Strateji Oluşturun: Dijital dönüşüm, teknoloji satın almakla değil, stratejik bir zihniyet değişimiyle başlar. Liderlerin ilk görevi, kuruluşun dijital geleceğine dair net bir vizyon ortaya koymaktır. Akademik çalışmalar, başarının; rekabet avantajı için dijital teknolojileri kullanma hedefini netleştiren liderlerde daha yüksek olduğunu göstermektedir. Bunu sağlamak için hedefleri somutlaştırın; müşteri deneyimini iyileştirmeye yönelik çabaların yanı sıra, dijital pazarlama araçlarıyla müşteri etkileşimini 6 ayda % 25 artırmak gibi ölçülebilir hedefler belirleyin. Stratejiyi ekiplere aktarın; liderler, ekip üyelerini dijital hedefler etrafında motive ederek kolektif bir amaç duygusu oluşturmaldır; “dijital ürünler için aylık beyin fırtınası toplantıları” yapabilirsiniz.
Dijital Yetenekler Yetiştirin; Ekip ve Teknoloji Uyumu Sağlayın: KOBİ’lerin en büyük handikapı, dijital becerilerdeki eksikliklerdir. Bu sadece Türkiye’de değil bütün dünyadaki KOBİ’lerde de böyledir. Ancak araştırmalar, dijital Bilişim Teknolojileri-BT yetenekleri ve çalışan dijital yetkinliklerinin dijital dönüşüm sürecinde kilit rol oynadığını vurgulamaktadır. Örneğin, dijital ödeme sistemlerini entegre eden KOBİ’lerin müşteri memnuniyeti %30 daha yüksek olabilmektedir. Süreci yönetebilmek için eğitim ve işe alım kriterlerinin dengelenmesi gerekir. Mevcut çalışanlara yapay zeka veya veri analitiği eğitimleri verirken, yeni işe alımlarda dijital okuryazarlık önceliklendirilmelidir. Teknoloji altyapısını basitleştirin; uygun maliyetli çözümler (SaaS tabanlı CRM araçları gibi) tercih edin. Maliyetli yatırımlar yerine, açık kaynaklı araçlarla süreçleri yönetmeye başlayın.
Dinamik Yeteneklerinizi Harekete Geçirin; Çevikliği ve Uyumu Sağlayın: KOBİ’lerin değişen piyasa koşullarına uyum sağlamak için kaynaklarını esnek şekilde yeniden düzenlemesi gerekmektedir. Pandemi dönemini düşündüğümüzde, dijital satış kanallarına hızla geçiş yapan KOBİ’lerin bu yetenekleri sayesinde ayakta kaldığını biliyoruz. KOBİ’lerin veriye dayalı karar alması gereklidir. Büyük veri analitiğiyle müşteri trendlerini takip ederek ürün gamını güncellemeye çalışmalıdırlar. Müşteri tercihlerinin çok hızlı değiştiğini ve bu değişimi karşılayabilmek için esneklik kapasitesini geliştirmek gerektiği unutulmamalıdır. Ayrıca, açık inovasyonu benimseyerek üniversiteler veya startup’larla iş birliği yaparak kaynak sınırlarını aşmaya çalışmaları da önemli ve öncelikli bir konudur.
Dijital Stratejinizi İş Modeline Entegre Edin: Dijital dönüşüm, yalnızca teknolojiyle sınırlı değildir; dijital çağın gereklerine uygun iş modellerinin yeniden tasarlanması gereklidir; platformlarla bölgesel sınırlar aşılabilir. Müşteri deneyiminin dijitalleştirilmesi ve dijital pazarlama ile müşteri bağlılığının artırılmasını sağlayın. İç süreçlerinizi otomatize ederek stok yönetimi veya faturalandırma gibi operasyonel işleri otomasyon araçlarıyla yöneterek verimliliği artırın.
Liderlik Tarzınızı Dönüştürün; İlham Verin ve İş Birliğini Güçlendirin: Dijital dönüşüm liderliği, otoriter bir yaklaşımdan ziyade iş birliği ve ilham temellidir. Çalışanların dijital değişime direnç göstermemesi için liderlerin özveri ve güven inşası kritik öneme sahiptir. Liderler, dijital araçları aktif şekilde kullanarak ekiplere rol model olmalıdır. Hata kültürünü benimseyin, dijital denemelerde başarısızlıkları kendinize ve çalışanlarınıza bir öğrenme fırsatı olarak sunun.
Dijital dönüşüm bir varış noktası değil, yolculuktur; sürekli adaptasyonu gerektirir. KOBİ’ler için dijital dönüşüm, kaynakların doğru yönetilmesi ve liderliğin stratejik bir bakış açısıyla harmanlanmasıyla mümkündür. Sürekli öğrenme ve uyum çabasıyla anlam kazanır. Dijital olgunluk kazanabilmek için adım adım ilerlemek gereklidir. Bir anda herşeyi dönüştürmek mümkün değildir; fiziksel dönüşümü kültürel dönüşüm tamamlamalıdır. Bu yolculukta, KOBİ liderlerine düşen en kritik görev, önce kendilerini değiştirmek sonra da değişimi yönetmektir.