Sevgi PİLGİ
Özellikle son beş yılda yaşanan gelişmeler, küresel ısınmanın yarattığı sosyo-ekonomik değişimlerin bu sektörü ne denli savunmasız bıraktığını gözler önüne seriyor. Sektör bu dönüşüme uyum sağlayarak, büyük parçalardan küçük aksesuarlara doğru kayma yaşıyor.
Deri giyim ürünlerine talep azaldı. Özellikle mont, ceket ve pantolon gibi kalın dış giyim ürünlerine olan talep artık çok daha sınırlı. Sıcak iklim koşulları, bu tarz ürünleri mevsimsiz hale getiriyor. Tüketiciler daha hafif, nefes alabilir, alternatif malzemelere yöneliyor. Deri artık daha çok cüzdan, kemer, ayakkabı, çanta, şapka ve aksesuarlarda değerlendiriliyor. Ayrıca iç mekân dekorasyonu ve lüks tüketim ürünlerinde deri kullanımı artıyor. Küresel sıcaklıkların artması, özellikle kışlık deri kıyafetlere olan talebi ciddi ölçüde azaltmış durumda. Mevsim geçişleri artık daha kısa yaşanıyor, kış mevsimleri daha yumuşak geçiyor. Bu da doğrudan mont, kaban, palto gibi kalın deri giyim ürünlerinin satışlarını düşürüyor.
Sektördeki veriler de bu durumu doğruluyor: Küçükbaş hayvan derisinin işlenme oranı 35 milyondan 20 milyona gerilemiş durumda. Deri konfeksiyon üreticileri satışlarda yüzde 50-60’a varan düşüşler bildiriyor. Bu düşüş sadece üretimi değil, hammadde tedarik zincirini, istihdamı ve ihracat kapasitesini de doğrudan etkiliyor. Firmalar artık sezonluk dış giyime değil, dört mevsim kullanılabilecek, fonksiyonel ve estetik ürünlere yöneliyor.
ÜRÜNLERE OLAN İLGİ AZALDI
Türkiye’nin önemli deri işleme merkezlerinden Uşak da küresel ısınmanın sektöre etkilerini hissediyor. Özellikle giysilik deri üretiminde uzmanlaşan kentte, mevsim geçişlerinin belirsizleşmesi ve sıcaklıkların artmasıyla birlikte deri mont, ceket ve pantolon gibi ürünlere olan ilgi azaldı. Uşak Deri Karma Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu Başkanı Coşkun Güngör, dünyadaki küresel ısınmadan dolayı deriden ciddi bir ‘kaçış’ olduğunu vurgularken, deri ürünleri üreticisi Murat Çalışkan da satışlarda büyük düşüşler yaşandığını dile getirdi.
YÜZDE 50’LİK DÜŞÜŞ VAR
Uşak’ta Deri Karma Organize Sanayi Bölgesi’nde, küresel iklim değişikliğinin neden olduğu artan sıcaklıklar deri kıyafetlere olan talebi ciddi şekilde düşürdü. Son beş yılda işlenen küçükbaş deri miktarının 35 milyondan 20 milyona gerilediği belirtilirken, deri ürünleri üreticileri satışlarında yüzde 50-60’lık bir düşüş yaşandığını ifade ediyor.
Uşak Deri Karma OSB Yönetim Kurulu Başkanı Coşkun Güngör, önceki yıllara oranla kurban derisi alımında düşüş yaşandığını ifade etti. Uşak’ta üretilen küçükbaş derilerin büyük bir bölümünün giysilik olarak kullanıldığına dikkati çeken Güngör, “Uşak, küçükbaş giysilik derinin kümelenme merkezi. Dünyadaki küresel ısınmadan dolayı deriden ciddi anlamda bir kaçış var. Küçükbaş derinin de giysilik olarak bir ekonomik alanı var. Çanta, ayakkabı ve kemer gibi ürünler de çok fazla tercih edilmiyor. Büyükbaş deride ürün çeşitliliği daha fazla. Ciddi anlamda deride bir talep daralması var. Satış noktasında ciddi anlamda sıkıntılar yaşıyoruz” ifadelerini kullandı.
SATIŞ NOKTASINDA SIKINTILAR YAŞIYORUZ
Coşkun Güngör, Kurban Bayramı’nda kesilen hayvanların derilerinin yıllık üretimdeki payının yüzde 15 civarında olduğunu söyledi. Bayramın sona ermesinin ardından deri sevkiyatlarının başladığını kaydeden Güngör, Organize Sanayi Bölgesi’ne 200 bin kurbanlık derisinin getirildiğini, sevkiyatların ay sonuna kadar devam edeceğini belirtti. Güngör, kentte işlenen küçükbaş deri miktarının son yıllarda azaldığını kaydederek, 5 yıl önce 35 milyon küçükbaş deri işlenirken bu sayının geçen yıl 22 milyona gerilediğini, bu yıl da 20 milyon civarında olmasını beklediklerini anlattı.
İKLİMSEL DEĞİŞİKLİKLER SATIŞLARI ETKİLİYOR
Uşak’ta 35 yıldır deri ürünleri üretimi ve satışı yapan Murat Çalışkan da son yıllarda deri kıyafetlere ilginin azaldığını, bunun da satışlara yansıdığını ifade etti. Deri giysilerin çok soğuk ve çok sıcak olmayan ilkbahar ve sonbahar mevsimlerinde tercih edildiğini anlatan Çalışkan, şunları söyledi: “Aşırı soğuk havalarda bu deri kıyafetler giyilmiyor. İnsanı soğuğa karşı fazla muhafaza etmiyor. Çok sıcak olduğu zaman da giyilmiyor. İlkbahar ve sonbahar mevsimlerinde tercih edildiği için bu şekilde satışlar oluyordu. İklimlerin değişmesiyle birlikte ne zaman hangi mevsimi yaşayacağımızı biz de bilmiyoruz. Bu da bizim satışlarımızı etkiliyor.”
Murat Çalışkan, sıcaklıklara bağlı olarak deri mont, pantolon ve ceket gibi ürünlerin satışının azaldığını dile getirerek, “Deri mont, ceket gibi ürünleri satamadığımız için deriden cüzdan, ayakkabı, kemer, çanta, şapka gibi ürünlere yönelmeye başladık. Geçiş mevsimlerini yaşamadığımız için satışlarımızda yüzde 50-60 düşüş oldu” cümlelerine yer verdi.
TÜKETİCİ TERCİHLERİNİ KÖKTEN DEĞİŞTİRİYOR
Artan sıcaklıkların yalnızca çevreyi değil, moda ve giyim endüstrisini de doğrudan etkilediğini söyleyen Gönen Deri İhtisas ve Karma Organize Sanayi Bölgesi Bölge Müdürü Ümit Avcı, “Sıcaklıkların artmasıyla insanlar doğal olarak daha hafif, hava geçirgenliği yüksek ve serin tutan kıyafetlere yöneliyor. Deri ise hem ağır hem de sıcak tutan bir materyal olduğu için artık pek çok bölgede yılın büyük kısmında kullanılamaz hale geliyor. Bu da tüketici tercihlerini kökten değiştiriyor. Beş yıl gibi kısa bir sürede küçükbaş derisinin yüzde 43 oranında azalması ve deri üreticilerinin yüzde 50-60 oranında satış kaybı yaşaması, sektör için ciddi bir kriz anlamına geliyor. Bu durum, istihdam kayıplarına, tedarik zincirlerinin bozulmasına ve yerel ekonomilerde sarsıntılara yol açabilir” dedi.
Deri mont, ceket ve pantolon gibi ürünlere olan ilginin sadece modasal değil, çevresel ve pratik nedenlerle de azalmış durumda olduğunu söyleyen Avcı, “Bu eğilim, özellikle iklim krizinin etkileri arttıkça kalıcı hale gelmeye aday durumda. Deri sektörü bu değişen talebe yanıt verebilmek için malzeme, tasarım ve pazarlama stratejilerini yeniden gözden geçirmek zorunda” şeklinde konuştu.
SEKTÖRÜN DÖNÜŞÜME İHTİYACI VAR
Deriye olan talebin düştüğünü ve bu düşüşün sektörde bir dönüşüm ihtiyacını da ortaya koyduğunu dile getiren Ümit Avcı, “Deri gibi geleneksel malzemelerin yerine çevre dostu, sürdürülebilir ve iklim koşullarına uygun alternatiflerin geliştirilmesi kaçınılmaz hale geliyor. Bitkisel bazlı veya geri dönüştürülmüş malzemelerle yapılan ‘vegan deri’ örnekleri bu alanda öne çıkabilir. Deri uzun süre boyunca prestijli ve lüks bir sembol olarak kabul edildi. Ancak iklim değişikliğiyle birlikte estetik tercihler de işlevsellik lehine değişmeye başladı. Moda endüstrisi artık sadece stil değil, sürdürülebilirlik ve iklimle uyumluluk gibi faktörleri de göz önünde bulundurmak zorunda” ifadelerine yer verdi.
MEVSİMLERİN BELİRSİZLEŞMESİ ALIŞVERİŞ DAVRANIŞLARINI DEĞİŞTİRİYOR
Küresel ısınmanın etkisiyle mevsim geçişlerinin belirsizleşmesi ve genel sıcaklık artışı, deri mont, ceket ve pantolon gibi sıcak tutan ürünlere olan ilgiyi azalttı. Bölge Müdürü Ümit Avcı, bu değişimin arkasındaki nedenleri şu şekilde sıraladı: “Sıcak iklimlerde deri ürünlerin kullanılabilirliği azalıyor. Deri ürünler genellikle serin ya da soğuk havalarda tercih ediliyor çünkü nefes almaz yapıları nedeniyle sıcak havalarda terlemeyi artırıyor ve rahatsızlık veriyor. Ancak artık birçok bölgede sonbahar ve kış aylarında bile sıcaklıklar alışılmışın üzerinde seyrediyor. Bu da insanların bu tür kıyafetlere olan ihtiyacını azaltıyor. Mevsimlerin belirsizleşmesi tüketici alışveriş davranışlarını değiştiriyor. Eskiden yılın belli dönemlerinde ‘kışlık alışveriş’ gibi sezon odaklı tüketim alışkanlıkları varken, artık mevsimlerin dengesizleşmesi bu alışkanlıkları da zayıflatıyor. İnsanlar kışın ne kadar soğuk geçeceğini öngöremediği için ağır ve pahalı ürünler olan deri mont ve pantolonlara yatırım yapma konusunda daha temkinli davranıyor. Deri ürünler uzun ömürlü ama mevsimsel olması az tercih edilmesine neden oluyor. Deri kıyafetler uzun ömürlü olsa da mevsime bağımlı kullanım ürünleri. Ayrıca değişen kültür yapısı ve ekonomik şartlar ile birlikte uzun ömürlü ürünler yerine daha uygun ve kısa ömürlü ürünler tercih ediliyor. Örneğin bir ürün yılın yalnızca birkaç ayında kullanılacaksa, tüketici bu harcamayı yapmaktan kaçınabiliyor. Artık fonksiyonellik ve yıl boyu kullanılabilirlik ön planda.”
SATIŞLARDA DÜŞÜŞ SÖZ KONUSU
Satışlarda belirgin bir düşüşün söz konusu olduğunu vurgulayan Avcı, “Küresel ısınmanın etkisiyle birlikte mevsimler hem kısaldı hem de tahmin edilemez hale geldi. Bu durum doğrudan üretim planlarımızı etkiledi Talep öngörülemediği için üretim miktarlarımızı azaltmak zorunda kaldık. Özellikle kalın deri mont, kaban ve pantolon gibi ürünlerde stok devir hızımız yavaşladı. Küçükbaş deri tedariğinde de azalma yaşanıyor, çünkü işlenen ham deri miktarında büyük düşüşler var (35 milyondan 20 milyona geriledi). Üretimi azaltmamıza rağmen elimizde sezon sonunda kalan yüksek maliyetli ürün stoğu artıyor. Son yıllarda deri kıyafetlere olan ilgi belirgin şekilde azaldı, ancak deri kullanımı tamamen terk edilmedi ürün tipi değişti” cümlelerini kullandı.
DERİNİN KULLANIMI KÜÇÜK PARÇALARA KAYDI
Avcı, son olarak deri kıyafetlere olan ilginin azalmasının sebebini söyle açıkladı: “Küresel ısınma sonucu hava sıcaklıkları yükseldi. Mevsimler kısaldı, özellikle kış sezonu daraldı. Bu da deri mont, ceket, pantolon gibi sıcak tutan kıyafetlerin yıl boyunca daha az kullanılabilir hale gelmesine neden oldu. Deri giyim ürünleri yüksek fiyatlı. Ancak artık tüketiciler bu ürünleri sadece birkaç ay giyebildikleri için, maliyeti haklı çıkarmakta zorlanıyorlar. Bu da al-sat dengesini bozuyor ve ilginin başka ürünlere kaymasına yol açıyor. Giyimde rahatlık, çok yönlülük ve sürdürülebilirlik öne çıktı. Deri kıyafetler hem daha ağır hem de daha az esnek olduğundan, günümüzün konfor odaklı giyim anlayışına tam uymuyor. Dolayısıyla tüketici deriye tamamen veda etmedi ürün tipi değişti. Deri kıyafetlere ilgi azalırken, derinin kullanımı daha işlevsel ve küçük parçalara kaydı. Örneğin cüzdan hafif ve taşıması kolaydır, dayanıklıdır. Kemer, zamansız bir aksesuardır ve her mevsim kullanılabilir. Ayakkabı, tercihi hala güçlü, özellikle klasik ve ofis tarzı modellerdedir. Çanta hem işlevsel hem şık, mevsimden bağımsız bir üründür. Şapka ve küçük aksesuarlar modaya göre değişmekle birlikte ilgi görüyor.”
DERİCİLİK AKSESUARA DÖNÜŞTÜ
Dericilik sektörünün bir kriz içerisinde olduğunu söyleyen Sınırlı Sorumlu Kula Dericiler İhtisas Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi Başkanı Ahmet Karahan, ihracatın teşvik edilmesiyle, devlet destekleri ve tahsil konusunda yardımlarla bu krizin önüne geçilebileceğini vurguladı. Ahmet Karahan, ekonomik tedbirlerin çözüm olarak sunulmasıyla sektörün kalkınacağını, teşviklerle devamının getirileceğini vurguladı. Ahmet Karahan, ihracatın teşvik edilmesi, devlet destekleri ve tahsil konusunda yardımlarla talep krizinin önüne geçilebileceğini vurguladı. Ahmet Karahan, ekonomik tedbirlerin çözüm olarak sunulmasıyla sektörün kalkınacağını, teşviklerle devamının getirileceğini vurguladı.
Satış konusunda ciddi sıkıntılar yaşadıklarını ifade eden Ahmet Karahan, “Mevsim geçişlerinin belirsizleşmesi ve sıcaklıkların artmasıyla birlikte deri mont, ceket ve pantolon gibi ürünlere olan ilgi azaldı. Deri mont, ceket gibi ürünler satılamadığı için deriden cüzdan, ayakkabı, kemer, çanta, şapka gibi ürünlere yönelmeye başlandı. Son yıllarda deri kıyafetlere ilgi azaldı. Dericilik bir aksesuara dönüştü. Aksesuar amaçlı yatırımlara yöneldi piyasa. Deri amacından çok, aksesuar ve fanteziye dönüştü” şeklinde konuştu.
Satış konusunda ciddi sıkıntılar yaşadıklarını ifade eden Ahmet Karahan, “Üretim de insanların ilgisi de azaldı. Mevsim geçişlerinin belirsizleşmesi ve sıcaklıkların artmasıyla birlikte deri mont, ceket ve pantolon gibi ürünlere olan ilgi azaldı. Deri mont, ceket gibi ürünler satılamadığı için deriden cüzdan, ayakkabı, kemer, çanta, şapka gibi ürünlere yönelmeye başlandı. Son yıllarda deri kıyafetlere ilgi azaldı. Dericilik bir aksesuara dönüştü. Aksesuar amaçlı yatırımlara yöneldi piyasa. Deri amacından çok aksesuar ve fanteziye dönüştü” cümlelerine yer verdi.
Kaynak: Sanayi Gazetesi