Savunma Sanayii Başkanlığı koordinasyonunda Türk Havacılık Uzay Sanayii tarafından yürütülen Türkiye’nin en önemli teknoloji projelerinden KAAN, ilk uçuşunu 21 Şubat 2024’te gerçekleştirmişti. Ülke ve dünya çapında yankı uyandıran Milli Muharip Uçak KAAN 5. nesil savaş uçağı olarak havacılık tarihine adını altın harflerle yazdırdı. KAAN’ın üretiminde birçok Türk firması rol alarak üretime destek oldu. Henüz tam net olarak kesinleşmese de KAAN’ın üretiminde yerli firmaların neler ürettiğini sizler için derledik. İşte KAAN’a destek sağlayan yerli firmaların ürettiği sistemler.
ALP HAVACILIK
İniş Takımları ve Uçuş Kontrol sistemlerinin tasarımı, üretim doğrulama faaliyetlerinde rol alan Alp Havacılık KAAN’ın paydaşı doğrultusunda önemli rol oynuyor
TAAC HAVACILIK
Milli Platformlarımızın ihtiyaç duyduğu Uçuş Kontrol Sistemi Eyleyicileri, Dahili Silah Yuvası Eyleyicileri ve Demir Kuş Test Sistemleri ve iniş takımları sistemlerini üretiyor.
ASELSAN
Milli Muharip Uçak KAAN, ASELSAN tarafından üretilen çok sayıda teknolojiyi üzerinde taşıyor. Türkiye’nin 5. nesil savaş uçağı KAAN’da kullanılan ASELSAN sistemleri şunlar:
- Kriptolu Haberleşme
- Tanıma-Tanıtma
- Veri Linki
- Üç Boyutlu İç Haberleşme
- Yer ve Uydu Tabanlı Yaklaşma
- Seyrüsefer
- Yedek Uçuş Gösterge
- TULGAR Kaska Monteli. Gösterge Birimi
- Kızılötesi Arama ve Takip
- Bütünleşik Elektro-Optik Hedefleme
- Kızılötesi Füze İkaz ve Görüntüleme
- Lazer İkaz
- Yönlendirilmiş Kızılötesi Karşı Tedbir
- Güdüm Kitleri
- Uçuş Kontrol Sistemi Sensörleri
- Entegre Elektronik Harp
- AESA Burun Radarı
- Karşı Tedbir Atma
ASPİLSAN
ASPİLSAN Enerji TUSAŞ tarafından geliştirilen 5’inci nesil çok rollü savaş uçağı KAAN’ın bataryalarını geliştiriliyor.
HAVELSAN
HAVELSAN, MMU’ya yönelik imzalanan sözleşmeler kapsamında Eğitim ve Simülasyon Sistemleri, Lojistik Bilgi Sistemi, Yer Görev Planlama Sistemi, İtki Entegrasyonu, Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik, Nükleer (KBRN) Tehdit Algılama, Platform Siber Güvenliği teknolojileri alanlarında çalışmalar yürütüyor.
ROKETSAN
TÜBİTAK SAGE ve ROKETSAN tarafından geliştirilen SOM-J seyir füzesi, MMU (TF-X) ve F-35’in iç silah bölmesine sığacak şekilde tasarlandı.
BOTEK AR-GE KİMYA
İlk uçuşu gerçekleştiren KAAN prototipinde, Türk ARGE ve kimya şirketi BOTEK tarafından geliştirilen askeri statüdeki boyalar kullanıldı. Gri renklerin hâkim olduğu KAAN savaş uçağında, BOTEK üretimi ALPAR MIL-PRF-23377 Astar Boya ve MIL-PRF-85285 Poliüretan Son kat Uçak Boyaları tercih edildi.
STM
STM, Milli Muharip Uçak Projesi’nde platformun siber güvenliğinin sağlanmasının yanı sıra farklı alanlarda danışmanlık ve mühendislik hizmetleri veriyor.
STM’nin MMU’daki görevleri şöyle:
PLATFORM SİBER GÜVENLİĞİ
- Siber Güvenlik Mimarisinin Oluşturulması
- Siber Güvenlik Risklerinin Belirlenmesi
- Siber Güvenlik Gereksinimlerinin Oluşturulması
DANIŞMANLIK ve MÜHENDİSLİK DESTEĞİ
- Sağlık Yönetim Sistemi Yer Aktiviteleri
- Harekât Analiz Modelleme ve Simülasyon
- Kokpit Aviyonik Alt Sistemi
- Aviyonik Sistem Tasarım Entegrasyonu
- Entegre Kontrol Paneli
KIM TEKNOLOJİ
KAAN’a bir parça üreten şirketlerden biri ise Kim teknoloji, firma Kayseri’de Milli Muharip Savaş Uçağının fren disklerini üretiyor.
KOLT
Kolt MIL-STD-704F uyumlu DC/DC güç kaynağı, yakın zamanda ilk uçuş testini başarıyla tamamlayan yerli savaş uçağı KAAN’a entegre edilen bir diğer sistemlerden biri
MASTER DEFENCE
KAAN’ın yurt dışından tedarik edilmesi mümkün olmayan yangından koruma sistemini Türk firması Master Defence üretiyor. Uçağın gövdesi, kanatları ve motorlarında çıkan yangını tespit edip söndürebilen sistemin uyarı süresi 5 saniyeden kısa.
PAVELSİS AVİONİCS
2021 yılında imzalanan sözleşme ile Pavelsis MMU KAAN’ın bütün güç sistem ve dağıtım birimlerini üreten, geliştiren firmalardan biri.
PETLAS
Türkiye’deki tek akredite uçak lastiği test merkezine sahip olan Petlas tarafından tasarlanan lastikler, KAAN platformunda kullanılmak üzere üretiliyor.
STG MÜHENDİSLİK
STG Mühendislik tarafından arkeri havacılık standartlarında geliştirilen LAD-208 Geniş Alan Ekranı Milli Muharip Uçak ve Hürjet’in modern kokpitlerinin ana bileşeni olarak kullanılıyor.
TASECS
TASECS ile 5. nesil savaş uçağı KAAN’ ın iklimlendirme sistemlerinde kullanılmak üzere valf actuator geliştirmesi konusunda işbirliği yapıyor.
TR MOTOR
TR MOTOR KAAN’ın motor ve güç sistemleri konusunda destek sağlayan yerli firmalardan biri Firma, Milli Muharip Uçağa yerli motor üretiminde destek sağlayacak.
TÜBİTAK
KAAN’ın beyni niteliğindeki bilgisayar sisteminin de aralarında olduğu kritik teknolojileri üreten TÜBİTAK, birçok bilgisayar sistemlerinde KAAN’a üretim sağlıyor.
İşte KAAN için TÜBİTAK BİLGEM tarafından Geliştirilen Sistemler:
- Uçuş Kontrol ve Hava Aracı Yönetim Bilgisayarları
- Motor, uçuş kontrol yüzeyleri (kanatçıklar) ve diğer hava aracı sistemlerinin yönetildiği bilgisayarlardır.
- Merkezî Yönetim Bilgisayarları
- Uçak üzeri ana sistemlerin ve silah sistemlerinin yönetimini gerçekleştiren, aviyonik gösterge ve kaska monteli gösterge birimlerine görüntü üreten, uçağın siber güvenliğini sağlayan 5. Nesil Entegre Modüler Aviyonik bilgisayarlardır.
- Görev Yönetim Bilgisayarları
- Haberleşme, seyrüsefer, elektro-optik hedefleme, radar ve elektronik harp sistemlerinin verilerinin işlendiği ve yönetildiği bilgisayarlardır.
- Aviyonik Arayüz Birimleri
- Uçak üzeri sensör ve eyleyici işaretlerini dönüştüren ve eski tip ara yüze sahip sistemler ile haberleşmeyi sağlayan birimlerdir.
- Deterministik Ağ
- Farklı kritiklik seviyesine sahip verilerin aynı ortam üzerinden birbirini etkilemenden taşınmasını sağlayan yüksek hızlı optik ağdır.
- Yüksek Hızlı Ağ
- Büyük miktarda sensör verisinin yönetim bilgisayarlarına çok yüksek hız ile taşınmasını sağlayan optik ağdır.
- Çok Çekirdekli Gerçek Zamanlı İşletim Sistemi
- KAAN’ın tüm bilgisayarlarının üzerinde çalıştığı, farklı kritiklik seviyesindeki uygulamaların birbirini etkilemeden ve yüksek performanslı olarak çalışmasını sağlayan işletim sistemleridir.
- Ara Katman Yazılımları
- KAAN’ın tüm yazılımlarının; sensörler ve birbirleri ile iletişimini sağlayan, ara yüzlerinin protokol dönüşümünü gerçekleştiren, gösterge grafik ara yüzlerinin oluşturulmasını ve yapay zekâ uygulamalarının çalıştırılmasını sağlayan ara katman yazılımlarıdır.
- EMC Test Sistemi
- KAAN’ın üzerinde bulunan tüm elektronik sistemlerin birbirleri ile olan uyumluluğunu ölçen ve analiz eden sistemdir.
- Anten Test Sistemi (NFRTF)
- KAAN’ın geometrisini belirleyen ve 5. Nesil hayalet uçak için radar kesit alanının düşüklüğünü sağlayan sistemdir.
VOLO KOMPOZİT
Milli Muharip Uçak’ın ilk uçuşunda, Volo Kompozit tarafından geliştirilen yerli ve milli kanopi kullanıldı. Türkiye, kanopi konusunda daha önce birden fazla platformda için ambargo yemişti. Volo Kompozit; GÖKBEY, ATAK, HÜRJET ve KAAN’ın kanopilerini milli imkanlarla geliştirdi.
VOLT TEKNOLOJİ
KAAN, Volt Teknoloji imzalı yerli ve milli jeneratör kontrol ünitesi sistemleri ile ilk uçuşunu tamamlayan KAAN’a parça üretiyor.
Sanayi Tv’de 5. nesil savaş uçakları olan KAAN ve F-35’i kıyasladığımız videoyu izlemek için tıklayınız