Norveç hükümetinin 5 Nisan 2024’te açıkladığı bu karar, Rusya ve diğer güvenlik sorunlarına karşı ülkenin savunmasını güçlendirmeyi amaçlıyor.
HEDEF 2036
Askeri harcamalardaki bu önemli artış, bu dönemde toplam savunma bütçesini 1,62 trilyon krona çıkaracak. Başbakan Jonas Gahr Støre, bu planı silahlı kuvvetlerin tüm kollarında önemli bir iyileştirme olarak nitelendirdi ve Maliye Bakanı, 2036 yılına kadar yıllık savunma harcamalarının enflasyona göre ayarlandıktan sonra mevcut seviyelerden yaklaşık %83 daha yüksek olacağını belirtti. Norveç’te, Ukrayna’daki çatışma ve potansiyel Rus saldırganlığına karşı korunma ihtiyacının tetiklediği askeri harcamalarla ilgili artan tartışmaların ortasında geldi. Norveç’in Rusya ile Kuzey Kutbu sınırını paylaşmasına ve doğu komşusuyla herhangi bir çatışma geçmişi olmamasına rağmen hükümet, önümüzdeki yıllarda daha tehlikeli ve öngörülemez bir Rusya’ya hazırlanmanın hayati önem taşıdığına inanıyor.
NATO SAVUNMA HARCAMALARI
Norveç, 17 trilyon krona varan varlıklarıyla dünyanın en büyüğü olan egemen servet fonu sayesinde, hastaneler veya okullar için bütçeleri kesmeden savunma harcamalarındaki bu artışı karşılayabiliyor. Hükümet ayrıca varlık fonundan yaptığı yıllık harcamayı toplam varlıkların %3’ü seviyesinde tutmayı planlıyor. Norveç, diğer NATO üyelerinin hedefleriyle uyumlu olarak 2024 yılında savunma harcamalarını GSYİH’nın %2’sine çıkarmayı taahhüt etti. Başlangıçta Norveç bu hedefe 2026 yılına kadar ulaşmayı planlıyordu ancak NATO verilerine göre 2022 yılında GSYİH’nın %1,57’sini savunmaya ayırmıştı.
Yeni uzun vadeli savunma planı, önemli ölçüde kuvvet iyileştirmesi, daha fazla personel ve yeni yetenekler içeriyor. Støre, “Norveç halkının güvenliğini sağlamak hükümetin en temel görevidir. Ortaya çıkan güvenlik ortamına uygun bir savunmaya ihtiyacımız var” dedi. Planda özellikle donanmanın yeni fırkateynler, denizaltılar ve diğer gemilerle desteklenmesi, Norveç’in ilk uzun menzilli hava savunma sisteminin kurulması, ordunun üç tugay ile genişletilmesi ve ulusal muhafız sayısının 45.000 askere çıkarılması yer alıyor. Norveç’in doğal kaynaklarının kullanımına dayanan ekonomik modeli, onu kamu hizmetlerinden ödün vermeden ulusal güvenlik harcamalarını artıracak şekilde benzersiz bir şekilde konumlandırıyor. Önerilen savunma yatırımlarının istihdam yaratarak ve Norveç yatırımlarını teşvik ederek tüm ülkeye fayda sağlaması bekleniyor.
SAVAŞA HAZIRLIK
Hükümet mevcut savunma yapısını iyileştirmeye, askeri personele yatırım yapmaya, gözetleme kapasitesini artırmaya ve sağlam bir deniz ve hava savunma paketi oluşturmaya odaklanacak. Plan aynı zamanda Norveç’in müttefik takviyeleri alma ve İsveç ve Finlandiya da dahil olmak üzere müttefik kuvvetlerle NATO çerçevesinde koordinasyon içinde çalışma yeteneğini geliştirmeyi de amaçlıyor. Bu iddialı plan, önemli miktarda kaynak, daha fazla personel ve önemli yatırımlar gerektirecek ve zaman içinde mevcut hükümetin, gelecekteki hükümetlerin ve parlamentonun sorumluluğunu üstlenecektir. Müttefiklere ve diğer uluslararası aktörlere önemli bir sinyal göndererek Norveç silahlı kuvvetleri için uzun vadeli istikrar ve öngörülebilirlik sağlamayı amaçlıyor. Savunma Bakanı Bjørn Arild Gram, Norveç ve NATO’nun kimseye tehdit oluşturmadığını ancak kriz veya çatışma durumunda kendilerini savunmaya hazırlıklı olmaları gerektiğini, böylece egemenliklerine yönelik olası tehditleri caydırdıklarını vurguladı.
52 ADET F-35 SAVAŞ UÇAĞI SATIN ALIMI
Aktif bir NATO üyesi olan Norveç, son yıllarda silahlı kuvvetlerini modernize etmek ve günümüzün güvenlik sorunlarına karşı savunma yeteneklerini güçlendirmek amacıyla önemli askeri programlara girişti. Bu girişimler arasında, teslimatları 2017’de başlayıp 2024’e kadar devam edecek, tahminen 10 milyar dolar değerindeki yaşlanan F-16 filosunun yerine 52 adet F-35 Lightning II savaş uçağının satın alınması yer alıyor. Almanya ile işbirliği içinde yürütülen ve birkaç milyar avroya mal olan bir proje olan dört yeni 212 CD sınıfı denizaltıyla birlikte sınıf denizaltılar. Teslimatların 2030’ların başlarında yapılması bekleniyor. Karada Norveç, kara birliklerinin yeteneklerini yenilemek ve geliştirmek amacıyla 2019 yılında Alman Rheinmetall firmasından 74 M2A4 savaş aracı ve 8 kurtarma aracı sipariş ederek kuvvetlerini güçlendirdi. Norveç, yaşlanan P-3 Orion filosunu değiştirmek ve deniz gözetleme ve denizaltı savunma yeteneklerini güçlendirmek için beş adet P-8A Poseidon uçağına yaklaşık 1,5 milyar dolar yatırım yaptı ve teslimatlar 2022’de başlayacak. Norveç, geleneksel alanların ötesinde sibernetik sistemini geliştirmeye de odaklandı. NORSAT-2 askeri iletişim uydusunun 2017’de fırlatılmasıyla ortaya çıkan, kritik altyapının korunması ve gözetleme ve iletişim yeteneklerinin geliştirilmesi de dahil olmak üzere uzay yetenekleri.