2023 yılında özel sektör, Ar-Ge harcamalarında %65,1’lik pay oldu. Özel sektörün Ar-Ge harcamalarındaki payını yüzde 30,0 ile yükseköğretim takip etti. Kamu Ar-Ge harcamalarının toplam Ar-Ge harcamaları içindeki payı ise yüzde 4,9 oldu.
Türkiye’nin özel sektör Ar-Ge harcamalarına dikkat çeken Prof. Dr. Ali Rıza Büyükuslu:
“Avrupa’da özel sektör Ar-Ge harcamalarının GSYH içindeki payı %1,3 iken, bu oran Çin’de %1,9, ABD’de %2,4 düzeyindedir. Türkiye’de ise %0,9 ile oldukça düşüktür. Özel sektörün Ar-Ge’ye yeterince kaynak ayırmaması, inovasyon kapasitesinde geri kalmanın temel nedenlerinden biridir.”
ÖZEL SEKTÖR, AR-GE HARCAMASININ YÜZDE 52,6’SINI FİNANSE ETTİ
Özel sektör yüzde 52,6 ile Ar-Ge finansmanında da ilk sırada yer aldı. 2023 yılında özel sektörü yüzde 33,1 ile kamu, yüzde 12,7 ile yükseköğretim, yüzde 1,6 ile yurt dışı kaynaklar ve yüzde 0,03 ile diğer yurt içi kaynaklar takip etti. Özel sektör tarafından 2023 yılında gerçekleştirilen 245 milyar 966 milyon TL Ar-Ge harcamasının yüzde 53,2’si Ar-Ge merkezlerinde gerçekleştirildi. Ar-Ge merkezlerinde yapılan Ar-Ge harcamasının yüzde 88,3’ünin büyük ölçekli girişimler tarafından yapıldığı görüldü. 2023 yılında imalat sanayinde gerçekleştirilen 139 milyar 469 milyon TL Ar-Ge harcamasının yüzde 47,5’u yüksek teknoloji faaliyetinde yer alan girişimler tarafından gerçekleştirildi. İmalat sanayindeki toplam Ar-Ge harcamasının yüzde 40,0’ı orta yüksek teknoloji faaliyetindeki girişimler, yüzde 8,5’u orta düşük teknoloji faaliyetindeki girişimler ve yüzde 4,0’ı düşük teknoloji faaliyetindeki girişimler tarafından yapıldı.
AR-GE’DE İNSAN KAYNAĞI
Son 22 yılda tam zaman eşdeğeri (TZE) cinsinden Ar-Ge personeli sayısı yaklaşık 10 katına çıkarak 2002 yılında 28 bin 964 kişiden 2023 yılında 290 bin 850 kişiye ulaştı. 2023 yılında TZE Ar-Ge personeli içinde özel sektörün payı yüzde 65,4 oldu. Özel sektörün TZE Ar-Ge personeli sayısı 190 bin 341’e ulaştı. TZE cinsinden toplam Ar-Ge personelinin yüzde 31,4’ü yükseköğretimde ve yüzde 3,1’i kamu sektöründe yer aldı.
Doktora veya eşdeğeri araştırmacıların toplam Ar-Ge personeli içindeki oranı yüzde 31,0; TZE bazında ise yüzde 21,9 olarak gerçekleşti.
SAVUNMA DEVLERİ AR-GE’DE ZİRVEDE
Savunma sanayisinin önemli aktörlerinden biri olan TUSAŞ Türk Havacılık, bu sene AR-GE alanında yaptığı 28,2 milyar TL ile geçtiğimiz senenin iki katından daha fazla AR-GE harcaması ile zirvedeki yerini korudu. TUSAŞ Türk Havacılık’ı; Aselsan, Ford, Roketsan ve Arçelik takip etti.
- TUSAS – Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.S.
- ASELSAN Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş.
- Roketsan Roket Sanayii ve Ticaret A.Ş.
- Huawei Telekomünikasyon Dış Ticaret Ltd. Şti.
- Logo Yazılım Sanayi Ve Ticaret A.Ş.
- Türk Traktör ve Ziraat Makineleri A.Ş.
- Astor Enerji A. Ş.
- Intecro Robotik. Otomasyon. Arge. Mühendislik. Makina San. Tic. A.Ş.
- Netaş Telekomünikasyon A.Ş.
- Abdi İbrahim İlaç Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Kaynak: Haber Merkezi