Mustafa Alyaz/Ankara
Serbest Bölgede Ticaret Yapmak!: Hiç merak ettiniz mi Serbest Ticaret Bölgeleri ne işe yarar. Ticaret Bakanı Ömer Bolat’ın 5 adet yeni SBT kurulacağını açıklaması iş dünyasının gözlerini dört açmasına neden oldu. Ankara Ticaret Odası’nda gerçekleştirilen toplantıda iş dünyası “Ankara Serbest Ticaret Bölgesini Hak Ediyor” diyerek talebini Bakan Bey’e iletmişti. Sadece Ankara mı? İş insanı güçlü şehirler de yeni kurulacak SBT’lerin şehirlerinde kurulmasını istiyor.
“Serbest Ticaret Bölgeleri nedir ve nasıl çalışır? STB’ler, bir ülke veya bölgenin ekonomisine nasıl katkı sağlar? STB’ler, yerel ve uluslararası işletmelere hangi avantajları sunar?”
Serbest Ticaret Bölgeleri (STB), ticaretin canlandırılması ve ekonomik büyümenin teşvik edilmesi amacıyla oluşturulan özel alanlar olarak karşımıza çıkıyor. Bu bölgeler, gümrük ve ticaret kısıtlamalarının gevşetildiği veya tamamen kaldırıldığı alanlar olarak işlev görerek, iş dünyasına önemli avantajlar sunuyor.
Türkiye’de bulunan 19 adet Serbest Ticaret Bölgesi, ihracat potansiyelini artırmak ve yabancı yatırımları ülkeye çekmek için önemli bir rol üstleniyor. Ticaret Bakanı Ömer Bolat, 5 adet yeni Serbest Ticaret Bölgesi kurulacağını açıklamıştı.
STB’ler hakkında merak edilenleri ve ekonomiye katkılarını madde madde okuyucularımızın için sıraladık;
Serbest Bölgelerin Sağladığı Avantajlar
İhracat Artırıcı Etkisi: Serbest bölgelerde faaliyet içerisinde bulunan firmaların kendi üretim ihtiyaçları için gerekli olan hammadde, ara mal veya temel altyapı ihtiyaçlarını bulundukları ülkeden karşılamaları bu firmalara kolaylıklar sağlar. Böylece serbest bölgeye sahip ülkenin ihracatında sayılacak olan bu ürünler, ihracat miktarını artırıcı etki gösterirler.
İthalat Artırıcı Etkisi: Serbest bölgelerden yapılacak olan ithalat firmalara zaman kolaylığı ve esneklik kazandırır. Serbest bölgeler sayesinde nakliye riskleri ve ulaşım süresinden kaynaklanan sorunlar ortadan kalkar. Ayrıca firmaların döviz kaynaklarının akreditif nedeniyle bloke edilmesi ve bürokratik engellerin önüne geçilmiş olur.
Döviz Geliri Artırıcı Etkisi: Artan ihracat gelirleri ve ithalat işlemlerinden kaynaklanan döviz tasarrufu sebebiyle ülkenin sahip olduğu döviz gelirleri artar. Ayrıca bölgelerde istihdam edilen kişilerin maaşlarının ve yapılan diğer ticari faaliyetlerin(bankacılık, sigortacılık, komisyonculuk vb.) döviz cinsinden ödenmesi ülkedeki döviz miktarına artırıcı etkide bulunur.
Yabancı Sermaye ve Teknoloji Etkisi: Serbest bölgelerde üretim faaliyetleri gerçekleştiren yabancı firmaların bulunması ve bu firmaların yeni üretim teknolojilerini beraberinde getirmesi ile yabancı sermaye artışı ve teknoloji yayılımı gerçekleşir.
İstihdam Artırıcı Etkisi: Serbest bölge, kurulan çevrede faaliyetlerin gerçekleşmesi için nitelikli veya niteliksiz işgücüne ihtiyaç duyulur ve böylece istihdamı artırıcı etkiler ortaya çıkar.
Serbest Bölgelerin İşlevi;
- Ülkeye yabancı sermaye ve teknolojilerin getirilmesine imkân sağlayacak uygun zemin yaratılması,
- Sanayicinin ihtiyaç duyduğu bazı hammadde ve ara malların kolaylıkla, istenilen miktarda ve zaman kaybı olmadan temin edilebilmesi,
- Sağlanan teşvik ve avantajlarla düşük maliyetli mal üretimi ve ihracı,
- Türkiye dışından gelen malların transit olarak diğer ülkelere satımı,
- Yeni istihdam olanaklarının yaratılması,
- Türk ihraç ürünlerinin ihracatını kolaylaştırmak ve hızlandırmak bakımından bir basamak olması işlevlerini görmektedir.
- Büyük ölçekli bir Türk iç pazarına satış yapabilmek için ayrıcalıklı bir fırsat
- Serbest ticaret bölgelerindeki düşük işgücü ve arazi maliyeti
- Uluslararası gelir ve kazançların ücretsiz transferi
- Gelir vergisi ve kurumlar vergisi muafiyeti
- Özel tüketim vergisi üzerinde sıfır KDV
- Yasal kısıtlamaları olmayan bir dış ticaret
- Çevrilebilir herhangi bir döviz cinsinin serbest kullanımı
- İthal mallar için gümrük vergisi şartı bulunmaması
- Türk limanlarına kolay erişim
- Banka işlem vergileri muafiyeti
- Ürün ve malların kaliteleri ve fiyatları üzerinde herhangi bir kısıtlama bulunmaması
- Yatırıma sınırsız yabancı sermaye katılımı
- Hazır ve iyi bir altyapı sunan modern, cazip ve geniş iş yerleri
- Lokavt ve grevin yasak olması
- Bir ürünün serbest ticaret bölgesinde kalma süresinde sınırlama olmaması
- Uyruğuna bakılmaksızın tüm avantajların bütün firmalar için eşit şekilde sunulması
Serbest bölgeler tarafından sunulan bazı vergisel avantajları şu şekilde sıralayabilmek mümkündür;
• Serbest bölgelerde vergi, resim, harç, gümrük ve kambiyo mükellefiyetlerine dair mevzuat hükümleri uygulanmaz.
• Firmalar bölgedeki faaliyetleri nedeniyle elde ettikleri gelirlerle ilgili olarak; gelir, kurumlar ve KDV dâhil bütün vergilerden muaftır.
• Ayrıca, işçi ücretleri üzerinden gelir vergisi ödenmediği için işçilik maliyeti de düşüktür.
• Serbest bölge faaliyetlerinden elde edilen kazanç ve gelirler hiç bir izne ve vergiye tabi olmaksızın yurt dışına veya Türkiye’ye transfer edilebilir.
• Serbest bölgeye getirilen Türkiye veya AB menşeli ya da buralarda serbest dolaşımda bulunan malların, serbest dolaşımda bulunma statüsü değişmediğinden, Türkiye’ye veya AB üyesi ülkelere girişinde gümrük vergisi ödenmez.
• Ayrıca, üçüncü ülke menşeli malların serbest bölgeye girişinde ve bu malların Türkiye veya AB üyesi ülkeler dışındaki üçüncü ülkelere gönderilmesi halinde de gümrük vergisi ödenmez.
• Ancak, serbest bölgeden Türkiye’ye veya AB üyesi ülkelere gönderilen serbest dolaşım durumunda olmayan üçüncü ülke menşeli mallar için Ortak Gümrük Tarifesi’nde belirtilen oran üzerinden gümrük vergisi ödenir.
• Serbest bölgeler “Türkiye-AB Gümrük Birliği Gümrük Bölgesi”nin parçası sayıldığından; serbest bölgelerden Türkiye veya AB menşeli ürünler ile Türkiye’de serbest dolaşım durumunda bulunan ürünler A.TR Belgesi düzenlenerek AB’ ye gönderilebilir.
• Üçüncü ülke menşeli ürünler ise Ortak Gümrük Tarifesi’nde belirtilen oran üzerinden serbest bölge gümrük müdürlüğüne gümrük vergisi ödenerek serbest dolaşıma geçirildikten sonra A.TR belgesi düzenlenerek AB’ ye gönderilebilir.
• Serbest bölgede sağlanan teşvik ve avantajlardan yerli ve yabancı bütün firmalar eşit olarak yararlanır.