Enflasyonla mücadele amacıyla uygulanan sıkılaşma politikaları, reel sektörde belirgin etkiler yaratmaya devam ediyor. Yüksek finansman maliyetleri ve talepteki zayıflama, üretim alanında gerilemelere neden oldu. İSO İmalat PMI Temmuz ayında 47,2’ye düşerken, sanayi üretimi Mayıs ayında yıllık yüzde 0,1 daraldı; kapasite kullanım oranı ise Temmuz’da yüzde 75,9’a geriledi.
Ocak-Haziran döneminde ihracattaki sınırlı yüzde 2’lik artış da yeterli olmadı. Kurulan şirket sayısı bu dönemde yüzde 17,3 azalırken, kepenk indirenler ise yüzde 25,8 arttı. Temmuz ayında konkordato başvurularının sayısı 183’e çıkarak son yılların en yüksek aylık rakamına ulaştı. İş dünyası temsilcileri, yılın kalan kısmında ekonomik durgunluğun artarak devam edeceğini öngörüyor.
ÜRETİMDE CİDDİ BİR GERİLME YAŞANDI
Yılın ilk yarısına dair veriler, reel sektörde alarm zilleri çaldırıyor. İSO İmalat PMI, Temmuz’da üst üste beşinci ay düşüş göstererek 47,2 seviyesine indi. Bu durum, sektör faaliyetlerinde belirgin bir yavaşlama yaşandığını gösteriyor. Yeni siparişlerde, Kasım 2023 ile eşit seviyede olmak üzere son 20 ayın en sert düşüşü kaydedildi. Özellikle elektrikli ve elektronik ürünlerde ciddi bir gerileme yaşandı. Toplam yeni siparişlerdeki yavaşlamayla birlikte firmalar üretimlerini azalttı. Yalnızca giyim ve deri ürünlerinde üretim artışı gözlemlendi. Temmuz ayında çalışan sayısındaki düşüş, son 21 ayın en yüksek seviyesine çıktı ve personel eksiklikleri üretim hacmini olumsuz etkiledi. Girdi alımları da talep koşullarındaki zayıflığa bağlı olarak azaldı.
SEKTÖR TEMSİLCİLERİNDEN GÖRÜŞLER
- TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sanayi Meclis Başkanı Şeref Fayat: İç piyasada yüksek faizle birlikte durgunluk artıyor. Sıkı para politikası, üretimi ve istihdamı olumsuz etkiliyor. Uzun vadede yüksek faiz ortamı istemiyoruz ancak mevcut durum bu şekilde devam edecek.
- İstanbul Demir ve Demir Dışı Metalleri İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Başkanı Çetin Tecdelioğlu: İç piyasada yüzde 10-15 küçülme öngörüyorduk, ancak bu oran neredeyse yüzde 40’a ulaştı. İhracatta iyileşme gözlense de mevcut kur politikası nedeniyle fiyat rekabeti sağlanamıyor. Konkordato artışları, piyasada moral bozukluğuna yol açıyor.
- Türk Elektronik Sanayicileri Derneği (TESİD) Başkanı Yaman Tunaoğlu: Ekonomiyi soğutma politikaları gereği sektörde daralma yaşanıyor. İhracat ve işçilik maliyetlerindeki artışlar, birçok firmanın kapanmasına neden oluyor. Savunma sanayisinde tahsilat sorunları yaşanıyor.
- Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği (TÜRKBESD) Başkanı Gökhan Sığın: İç pazarda yavaşlama ve ihracattaki düşüş, üretim ve istihdam için risk oluşturuyor. İç pazarın sabit kalması bekleniyor, aksi takdirde sektör küçülme riskiyle karşı karşıya.
SON 15 AYIN EN DÜŞÜK SEVİYESİNE GERİLEDİ
Merkez Bankası’nın verilerine göre, İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı Temmuz 2024’te yüzde 75,9’a inerek son 15 ayın en düşük seviyesine geriledi. Ocak-Haziran döneminde Türkiye’nin ihracatı yüzde 2 artış göstererek 125,4 milyar dolara çıktı. Ancak 25 sektörden 12’sinde ihracat geriledi. Kurulan şirket sayısındaki düşüş ve kapanan şirket sayısındaki artış dikkat çekti. İlk yarıda 52 bin 676 şirket kuruldu, 11 bin 939 şirket ise kepenk indirdi. Tasfiye sürecine giren şirket sayısı yüzde 2,3 artarak 12 bin 175’e ulaştı.
KONKORDATO BAŞVURULARINDA ARTIŞ
Temmuz ayında 183 firma konkordato başvurusunda bulunarak son yılların en yüksek aylık rakamına ulaştı. Yılın yedi ayında toplam 788 konkordato başvurusu yapıldı, 311 dosya için kesin mühlet kararı verildi, 334 dosya ise reddedildi. Ocak-Temmuz arasında 55 firma iflas etti. İş dünyası örgütleri, konkordato başvurularının sıkılaştırılması için Adalet Bakanlığı ile temaslarda bulunuyor.
Finansmana erişim sorunları nedeniyle çek kullanımı artarken, karşılıksız çek sayısı da yükseldi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası verilerine göre, Temmuz ayında karşılıksız çek sayısı yüzde 149,9 artarak 26 bin 351 adede çıktı. Karşılıksız çek tutarı ise 6,45 milyar TL’den 15,77 milyar TL’ye yükseldi. İbraz edilen çeklerin sayısı ve tutarı da önemli ölçüde arttı.
Kaynak: Haber Merkezi