Teşvik Bölgelerine 7’ncisi Eklenecek Mi?- Cumhurbaşkanlığı Kararı ile deprem bölgesindeki şehirlerin 6’ncı bölge teşviklerinden yararlanılmasının önü açılmıştı.
Yönetmelik Çıkmadı, Teşvik Bekleniyor
Kahramanmaraşlı İş insanları şehrin hali hazırda 5. bölge olduğunu ancak teşviklerin yeterli olabilmesi için 7. bölge gibi bir tanımın yapılmasını önerdi. 7’nci Bölge teşvikini Türkiye’nin sanayi sıçraması yaptığı 5084’e yakın bir teşvik olarak tanımlayan iş dünyası, 6’ncı Bölge teşviklerinden de uygulama yönetmeliği henüz yayımlanmadığı için yararlanamadıklarını kaydettiler.
Tek Fark Enerji Desteği
Deprem kentlerinde 6’ncı Bölge teşviklerinden yararlanmak için iki şart var. Birincisi en az 1 milyon 500 bin liralık yatırım yapmak, ikincisi hali hazırda teşvik belgenin olması. Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası (KMTSO) Başkan Yardımcısı Hikmet Gümüşer, Resmi Gazete’de yayımlanan deprem kentlerindeki 6. Bölge teşviklerinin tek farkının enerji desteğinden muaf tutulduklarını anlattı. Deprem bölgesinde enerji maliyetlerini düşürme taleplerine karşılık enerjiden muaf tutulduklarını söyleyen Gümüşer, şu açıklamada bulundu;
“Hala Yararlanamadık”
“Diyelim ki 1,5 milyonluk yatırım yaptınız, devlet size şunu diyor: Tesisin yıkılmadan önceki işçi sayını baz alıyorum. Yıkılmış ise tamamına, ağır hasarlı ise yüzde 75’ine, orta hasarlı ise yüzde 50’sine, az hasarlı ise yüzde 25’ine, hasarsız ise yüzde 10’una 10 yıl boyunca, SGK işveren primi ve sigorta primi desteği sağlıyorum. Burada bir karmaşa var. İşletmeler bir bütündür. Bazı işletmelerde fabrika kısmı az hasarlı ama depo kısmı yıkık. Mesela burada teşvik için hangi ortalama işçi sayısını alacağız. Yıkılmayan mı, yıkılan mı? Bunun için hala uygulama tebliğini bekliyoruz. Teşvik ilan edileli bir aydan fazla oldu. Ama hala yararlanamadık.
Kahramanmaraş’ta büyük, orta ve küçük büyüklükte 520 fabrika var. Onun haricinde 13 bin imalathane, esnaf diyebileceğimiz işletme var. Yaklaşık 16 bin tane de avukatlık ofisi, diş hekimi, muhasebeci gibi işyerleri var. Şimdi fabrikalar dışındaki iş yerleri bu teşvikten nasıl yararlansın… Ticari hayatın canlanması için, küçük esnafa teşvik verilmesi lazım. Yeniden dönüşlerin başlaması için, işçilerin dönüşü için işverenin sunacağı yüksek maaş avantajı şart. Biz demiyoruz ki, işveren primini tasarruf edelim cebimize koyalım. Biz bunu çalışana verelim istiyoruz. Kahramanmaraş’ta toplam 250 bin çalışan var. Verilere göre bu insanların 113 bini şehir dışına gitmiş. Bunların yarısı havaların ısınmasıyla geri döndü. Ama hala işgücü açığıyla karşı karşıyayız.”
Lider Pazarlar Kaybediliyor
Afrika ve Ortadoğu pazarlarındaki ihracatta önemli bir konuma sahip olan 3 şehir, deprem nedeniyle üretimde sıkıntılar yaşıyor. Bu illere düşük faizli, uzun vadeli bir kredi verilmesinin gerekliliğini aktaran KASİAD Eski Başkanı Ali Arpasatan, başka bir şey istemediklerini ve 4 ay geçmesine rağmen konut yapamadıklarını ifade etti.
Deprem Seçime Kurban Gitti
Finansa ulaşamadıklarını sadece düşük faiz verildiğinin altını çizen Arpasatan, “KGF kredisi dediler, bu kredi çok az şirkete, çok az kullandırıldı. Bir de depremin üzerine EYT ile ciddi tazminat yükü ile karşılaştık. EYT sırtımızda kambur oldu. Biliyorsunuz Türkiye’de çifte kur sistemi var. Biz ihracat yapıyoruz. Gelen dövizimizin yüzde 40’ını bozduruyoruz. Hammadde için tekrar döviz almak zorundayız. Fark ödeyerek hammadde almak için döviz alıyoruz. Faaliyete geçebilen işletmelerimizin maliyetleri çok yüksek. Dolayısıyla Afrika ve Ortadoğu pazarını kaybediyoruz. Şimdi maliyetlere odaklanmamız lazım. Deprem öyle bir zamanda oldu ki seçime kurban gitti. Bu seçim bitecek, yerel seçim sath-ı mailine gireceğiz” dedi.
Pay İşçiye Verilsin
KASİAD Başkanı Mikail Utlu ise eksiklerinin olduğu ve yapacak çok fazla işlerinin olduğunu belirterek, çalışmayan çok fazla tesisin olduğunu söyledi. Deprem öncesine göre sanayideki elektrik kullanımının üçte bir oranında olduğunu vurgulayan Utlu, “Yıkılan bir fabrikanın, yerine nasıl yapılması konusunda hala açıklanmış bir karar yok. Bir bakıma belirsizlik devam ediyor” ifadelerini kullandı.
“Doğrudan Katkı Sağlamayacak”
Kahramanmaraş ihracatı geçen seneye kıyasla yüzde 40 geriledi. Devletin sanayicinin desteklerden faydalanması için kararlar aldığını aktaran Utlu, Kahramanmaraş’ın 5’inci bölgede olduğunu daha sonra 6’ncı bölge ilan edildiğini söyledi. Bu durumun doğrudan bir katkı sağlamayacağını düşünen Utlu, burası için bambaşka bir teşvik sistemine ihtiyaç duyduklarını dile getirdi. Utlu, “Biz diyoruz ki Kahramanmaraş’a teşvikte 7. Bölge statüsü getirilmeli. Bu önceden faydalandığımız 5084 Sayılı Teşvik Yasası benzeri bir kanun olabilir. Bizim işveren payı ödediğimiz kalemleri, devlet direkt işçimize verebilir. Devlet çalışanımıza verirse, çalışanımızın geliri yüzde 35-40 artmış olur. Şu anda şehirde beyaz yakalıları tutmak için, çok emek veriyoruz. Alınan kararların gecikmesi istihdamı zora sokuyor” diye konuştu.