Genel olarak toplumda kabul gören kadının yeri ve rolü iyi bir eş ve fedakâr bir anne olmaktır. Ekonomik, sosyal ve siyasal alanlarda gelişmişlik düzeyini artıramayan toplumlarda bu düşünceler devam etmektedir. Sanayi Devrimi’nden sonra ortaya çıkan ‘Kadın İşçi’ kavramı ise kadının da iş hayatında yer alabileceğini göstermiştir. Sanayileşmiş batılı ülkelerde kadın iş gücünün önemli bölümü sanayi ve hizmet sektörlerinde yönetici kimliğiyle yer alarak toplumda öncü konuma gelmişlerdir. 377 OSB’nin; 25’inde Kadın Yönetici yer almaktadır. 23’ü Bölge Müdürü ve bunlardan sadece 2 OSB Başkanı’nın Kadın Yönetici olması dikkatlerimizi çekmiştir. Çalışmamızda sanayi camiasında yönetici kimliğiyle yer alan kadınların ‘Türkiye’de Sanayide Kadın Yönetici’ olmak başlığı altında ülkemizde bulunan Kadın Sanayi Yöneticilerinin görüşlerine yer verdik.
İşinizin Niteliği Sizi Var Eder
Adana Hacı Sabancı OSB’nin bünyesinde bulunan Kadın Sanayiciler Platformu Başkanı Ayça Çelik, kadının sanayideki yerine dair görüşlerinde OSB’deki kadınların söz sahibi olduklarını; yönetimde, yönetim kurulu üyeliklerinde yer aldıklarını ancak çoğunluğun finansal, idari işlerde çalışmalarını sürdüklerini ifade etti. Yapılan seçimlerde, çoğunlukla adayların erkek olduğunu dolayısıyla imza yetkisinin de erkeklerde daha fazla bulunduğunu söyleyen Çelik, ‘‘Erkek egemen bir düzendeyiz bunu kabul etmek gerekir ancak şu da bir gerçek ki iş hayatındaki başarı, kadın-erkek ayrımı yapılmasından ziyade herkesin yaptığı işin niteliğiyle yer almasıdır. Yani siz kendi işinizi yaptığınız sürece, kimse sizin önünüzde duramaz. Bunu kesinlikle cinsiyetçi bir yaklaşıma bağlamıyorum’’ diye konuştu.
Ülkeye Katkı Sağlıyoruz
2015 yılında görev başına gelen ve yaklaşık 7 yıldır Birlik OSB’de çalışmalarını sürdüren Bölge Müdürü Handan Cömertpay, OSB’lerindeki tüm hiyerarşik yönetimsel yapıda takım olarak faaliyet gösterdiklerini, bu sebeple hem yönetimde hem de fiziki imkânlarda örnek olduklarını ifade etti. Cömertpay, Sanayi Bölgeleri’nde kadının yerini belirtirken, ‘‘Şanslı bir OSB’deyim hem Yönetici Pozisyonunda bir kadın olarak yer almam hem de OSB’mizde yer alan bazı firmalarımızda yüzde 80’i bulan ve ortalamaya baktığımız zaman yüzde 50 seviyelerine ulaşan kadın çalışanla, bir arada bulunmak benim için oldukça mutluluk verici. Gönülden diyebilirim ki bizler yeteneklerimiz ölçüsünde dilediğimizce ülke ekonomisine katkı sağlayabiliyoruz ve kendimizi rahatlıkla ifade edebiliyoruz. Kadınlarımızın ‘iyi ki’ demeleri en önemli motivasyonumuz’’ ifadelerini kullandı.
Eğitimi Önemsiyoruz…
Birlik OSB’nin sınırları içerisindeki işletmelerinin güvenli, kârlı ve düşük maliyetlerle faaliyetlerini sürdürmeleri için destek sağladıklarını, Yurt dışında yeni satış kanallarına ve müşterilerine ulaşmalarını sağlamak amacıyla dış ticaret ve istihbarat eğitimleri vermeyi ayrıca diğer komşu OSB yönetimleri ile birlik içinde hareket ederek toplu satın almaları gerçekleştirerek işletme maliyetlerini düşürmeyi hedeflediklerini belirten Cömertpay, bir kadın yönetici olarak yaptığı çalışmalar hakkında şu bilgileri paylaştı: ‘‘Öncelikle faaliyet gösterdiğim OSB yönetiminde ‘özel proje çalışması’ başlığı altında ‘ben merkezli’ bir cevap vermenin doğru olacağını düşünmüyorum. Zaman zaman hayati tehlikeler doğuran atık su alt yapısını restore ettik. İstanbul Sanayi Odası beraberinde sürdürülen İş Güvenliği Projesi’yle profesyonel deneyimli bir ekip tarafından bağımsız denetim sağlanarak, bölgemizde faaliyet gösteren tehlikeli firmaların ve tesislerin güvenli bir şekilde çalışmasına olanak sağlıyoruz. İşletmelerimiz de eğitimi oldukça önemsiyoruz bu nedenle İş ve kişisel gelişimlere katkı sağlamak amacıyla çevrim içi eğitim veren ‘BOSB Akademi’yi kurduk.’’
Sanayi’deki Gizli El: Kadınlar
Çalışmadan, yorulmadan, üretmeden rahat yaşamak isteyen toplumlar; önce haysiyetlerini sonra hürriyetlerini ve daha sonra da istiklâl ve istikballerini kaybetmeye mahkumdurlar. Mustafa Kemal Atatürk’ün bu sözü aslında sanayi ve üretimle ilgili her şeyi çok net bir şekilde özetliyor. Kadınların hayatımızdaki değeri bütüncül olarak değerlendirildiğinde, toplumumuzun temel taşları olan çekirdek ailedeki sorumluluklarının yanında iş hayatında da son derece önemli görevler üstlenmişlerdir. Kadın iş gücünün etkin, verimli bir şekilde iş hayatına dâhil edilmesi, ülkemizin kalkınması ve bireysel-toplumsal refahın artmasında son derece önemli olduğunu dile getiren, 2021 yılında göreve gelen çiçeği burnunda Çanakkale Bölge Müdürü İlçin Ayan, ‘‘Kalkınmada kadınların etkin olması, iş gücüne katılımlarının artırılması, gerek toplumsal gerekse bireysel açıdan sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasında kritik öneme sahiptir. Bu bağlamda kadın istihdamındaki artış, kadın yoksulluğunun önüne geçilmesi, hane içinde gelirin artması ve daha yüksek bir yaşam standardına ulaşmak demektir’’ sözleriyle kadının iş hayatında olması zincirleme bir refahın beraberinde geleceğine dikkat çekti.
İstihdamı Güçlendiriyoruz
Çanakkale OSB’nin Müdürlük görevi için kadın bir Bölge Müdürü’nün yer alması, bölgede faaliyet gösteren firmaların personel istihdamında da kadın personel kullanılmasının teşvik edilmesi gerektiğini belirten Ayan, ‘‘KOSGEB ve İŞ-KUR istihdam desteklerinde kadın personele sağlanan ayrıcalıklarla ilgili firmalarımıza iş birliğinde olan kurumlarla bilgilendirme faaliyetleri yürütüyoruz. Bir diğer önemli projelerimizin arasında yer alan kadın istihdam sayımızı artırmak adına 3-6 yaş aralığına kreş çalışmalarımızı hızlı bir şekilde yürütüyoruz’’ ifadelerini kullandı.
Yıllar Yılıdır Titizlilikle Çalışıyoruz
25 yıldır bir kadın olarak iş hayatında yer alan, 200’e yakın firmanın bulunduğu, şehrin istihdamında ve kalkındırmasında önemli roller üstlenen Batman OSB’de Bölge Müdürü görevinde bulunan Zeynep Akbel, kadının OSB’deki yerinin kendisi için önemli olduğunu belirterek, ekonomik özgürlüğüne kavuşmuş bir kadının ayaklarının yere daha sağlam daha güçlü bastığı anlamını taşıdığını söyledi. Cinsiyet fark etmeksizin herkesin iş alanında zorluklar yaşadığını fakat bu zorluklarda en fazla kadınların nasiplendiğini belirten Akbel, güçlü ve dinamik sanayici olma hedefiyle çalıştıklarını, 1996 yılından beri titizlikle, samimiyetle OSB’ye neler katabilirim? Nasıl ileriye taşıyabilirim? Düşüncesi üzerine hareket ettiklerini ve bu kararlılıkla, OSB’de hiçbir firma yokken yaptıkları öz verili çalışma sonucu 191 sanayi firması kurduklarını ifade etti. 2. OSB’nin kurulum aşamalarına geçtiklerini ve yatırımlar için önemli görüşmeler içerisinde olduklarının bilgisini verdi.
Kadınlar Görevini Lâyıkıyla Yapıyor
Kendilerine biçilen toplumsal rol ve yüklenen sorumlulukların ötesine geçen kadınlar, iş dünyasına girdikten sonra sadece çalışan olarak kalmamış aynı zamanda birçok tabuyu da yıkmak zorunda kalmışlardır. Bugün İstanbul Anadolu Yakası OSB’nin içerisinde kadınların, üretimden yönetim kadrosuna kadar işletmelerin her pozisyonunda yer aldığını; girişimci, sanayici, iş kadını ve yönetici olarak da birçok görevi lâyıkıyla yerine getirildiğini ifade eden Anadolu Yakası OSB Bölge Müdürü Ayla Dev, Toplumda mirasın ya da baba tarafından kurulan işletmenin erkek evlâda bırakılması adeti de değiştiğini belirterek, Kız evlâtların öğrencilik yıllarından itibaren işletmelerde yer alarak, iş dünyasına hazırlandığını söyledi.
Mevcut Olanla Yetinmeyeceğiz
Yönetim vizyonlarının geçmişin güçlü mirası üzerine; bugünün ve yarının gereksinimlerini karşılayan bir OSB sunmanın arzusu ve çabası içerisinde olduklarını, üstelik mevcut durumla anlayışını reddettiklerini ifade eden Ayla Dev, OSB’lerin temel görevleri arasında elektrik, güvenlik, alt yapı ve ruhsatlandırma gibi hizmetler gerçekleştirdiğini fakat günümüz şartlarında sadece bu görevleri yerine getirmenin yeterli olmadığını dile getirdi. Sanayicilerin işlemlerini kolaylaştıracak hizmetleri de sunulması gerektiğini vurguladı. Yaptığı çalışmalar hakkında bilgiler aktaran Dev: ‘‘Firmaların ticari hayatlarına katma değer üretmek amacıyla Dış Ticaret İstihbarat Merkezi kurduk. Sanayicilerimize, dış ticaret istihbarat kanallarını kullanarak, hedef pazar araştırması, hedef müşteri danışmanlığı, nokta atışı ihracat danışmanlığı sunuyoruz ayrıca Sürdürülebilir Dönüşüm Merkezi kurulması için çalışmalar da başladık.’’
Türkiye’deki Organize Sanayi Bölgeleri’nde yer alan Kadın Yöneticiler ve Unvanları Şu şekildedir;
- AYDIN ORTAKLAR OSB BÖLGE MÜDÜRÜ: Semiha ÖZGEN
- BATMAN OSB BÖLGE MÜDÜRÜ: Zeynep AKBEL
- BİRLİK OSB BÖLGE MÜDÜRÜ: Handan CÖMERTPAY
- BUCAK OSB: BÖLGE MÜDÜRÜ: Binnur ÇİĞRE
- ÇANAKKALE OSB BÖLGE MÜDÜRÜ: İlçin AYAN
- DUDULLU OSB BÖLGE MÜDÜRÜ: Seçil FIRAT
- DÜZCE OSB BÖLGE MÜDÜRÜ: Aylin ÖZDEMİR KELEŞ
- İSTANBUL ANADOLU YAKASI OSB BÖLGE MÜDÜRÜ: Ayla DEV
- İSTANBUL DERİ OSB BÖLGE MÜDÜRÜ: Gözde KATKAT
- İZMİR BAĞYURDU OSB: BÖLGE MÜDÜRÜ: Figen AKDEMİR
- İZMİR İTOB OSB: BÖLGE MÜDÜRÜ: Deren GÜZELIRMAK
- KARS OSB BÖLGE MÜDÜRÜ: Filiz ÇALIŞ
- KASTAMONU OSB BÖLGE MÜDÜRÜ: Seçil DİLEKCİ ÇAKMAK
- KOCAELİ ASIM KİBAR OSB BÖLGE MÜDÜRÜ: Sadiye DİŞBUDAK
- KOCAELİ GEBZE OSB BÖLGE MÜDÜRÜ: Zeynep Nil SÖNMEZ
- KOCAELİ GEBZE V. KİMYA OSB BÖLGE MÜDÜRÜ: Deniz DELİOĞLU
- MANİSA OSB BÖLGE MÜDÜRÜ: Funda KARABORAN
- MERSİN TARSUS TARIMSAL ÜRÜN İŞLEME İHTİSAS OSB BAŞKANI: Gül AKYÜREK BALTA
- PLASTİKÇİLER İHTİSAS ÖZEL OSB BAŞKANI: Fidan ASLAN
- POLATLI TİCARET ODASI OSB BÖLGE MÜDÜRÜ: Hazel ALTUN
- SAKARYA KARASU OSB BÖLGE MÜDÜRÜ: Emine Hülya KIRCA YERLİ KAYA
- MERSİN TARSUS TARIMSAL ÜRÜN İŞLEME İHTİSAS OSB BÖLGE MÜDÜRÜ: Ebru KARALAR AKDENİZ
- TEKİRDAĞ ERGENE-1 OSB BÖLGE MÜDÜRÜ: Yasemin ARTAR
- TOKAT ERBAA OSB BÖLGE MÜDÜRÜ: Pelin BOSTANCI
- TRABZON VAKFIKEBİR OSB BÖLGE MÜDÜRÜ: Duygu SAĞLAM