Editör arkadaşımız Fırat Çelik ile savunma sanayiindeki en sıcak konuları masaya yatırıyoruz! Savunma sanayiinin nabzını tutmak için her hafta yeni içeriklerle karşınızda olacağız. Bu bölümde, HÜRJET’in tasarımında yapılan değişiklikleri, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler’in F-16 ve F-35 hakkındaki açıklamalarını ele alıyoruz. Peki, HÜRJET’in tasarımındaki değişiklikler neler? Türkiye, ABD’den istediği F-35’leri alabilecek mi? Dış seste ve yönetmen koltuğunda Mustafa Ayabakan ile videomuzu izlemek için tıklayın.
ABD TÜRKİYE’YE F-35 VEREBİLİR?
Türkiye’nin üretim aşamasında yer aldığı parasını ödediği fakat ABD’nin Rusya’dan satın alınan S-400 hava savunma sistemlerini gerekçe göstererek vermediği F-35 savaş uçaklarına da değinen Güler, “F-35‘lerle ilgili sizin ifade ettiklerinizin hepsi doğru. F-35’lerle ilgili, 6 tane uçağımız var orada. Şimdi, Amerikalılar da bu F-35 konusunda… Tabii, biz KAAN uçağını şimdi yapacağımızı, yapabileceğimizi de uçtuğunu da görünce biraz düşünceleri de değişti. Onlar şimdi kendileri de F-35’i verebileceklerini ifade ediyorlar. Bu konuda da daha henüz öyle bir gelişme olmadı” dedi.
Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler Türkiye’nin programdan çıkarılan ve teslim edilmeyen F-35 savaş uçakları için önemli açıklamalarda bulundu.
HÜRJET’İN YENİ PROTOTİP UÇUŞU
Türk Havacılık Uzay Sanayii’nin özgün projesi olarak 2017 yılında çalışmalara başlanan ve Türkiye’nin ilk insanlı jet motorlu uçağı olan HÜRJET jet eğitim ve hafif taarruz uçağı ilk uçuşunu gerçekleştirdiği 25 nisan 2023 tarihinden itibaren defalarca uçuş gerçekleştirdi.
HÜRJET’in geliştirilmesindeki birincil amaç Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın 5. nesil pilot eğitim ve test süreçlerini sağlamak ve eskiyen eğitim uçaklarını envanterden çıkarmak. Ayrıca hafif muharebe uçağı olarak da havadan havaya ve havadan karaya mühimmat taşıyabilen uygun maliyetli bir uçak olacak. Türkiye, hafif muharebe uçağı olarak HÜRJET’e ne kadar ihtiyaç duyar bilinmez ama özellikle Afrika ülkeleri için bu, önemli bir ihracat kapısı açabilir.
HÜRJET’in ilk prototipi 45 bin feet irtifanın üzerine çıkmış ve ses hızını aşmayı başarmıştı.
HÜRJET, ilk aşamada Türk hava kuvvetleri tarafından kullanılan T-38 Talon eğitim uçaklarının yerini alacak ilk etapta hava kuvvetlerine 100 adet teslim edilmesi planlanıyor. Sonraki yıllarda bu rakam tabi artabilir. Türk Yıldıları’nın kullandığı f-5 uçaklarının da yerini almasını bekleniyor.
HÜRJET sadece eğitim uçağı olarak kullanılmayacak HÜRJET eğitim uçağının yanı sıra hafif taaruz uçağı olarakta kullanılacak f-16’ların yükünü hafifletmek içinde hava kuvetlerine faydalı olacak. operasyonel durumlarda kullanabilecek
HÜRJET’İN YENİ PROTOTİPİNDEKİ DEĞİŞİKLİKLER
HÜRJET’in boya değişikliği burun kısmı büyüdü, motor hava alığı tasarımı değişti, kanat uçlarına takılan silah sistem paylonlar.
Paylonların tasarıma eklenmesi demek yeni prototipte silah sistemlerinin de testi olacağı demek.
İlk tasarımda motor hava alıkları biraz daha kare ve keskin bir şekildeydi ama demek ki ilk prototipteki testler sonucunda 2. prototipte motora ulaştırılmak istenen havanın yetersiz kalmasından ötürü tasarımda değişikliğe gidildi. Yeni tasarımda ise daha oval bir hava alığı tasarlanmış ve de hava alıkları biraz gövdeden uzaklaştırılmış o da dikkatimizi çekti.
Bunlar tamamen test uçuşlarının sonucunda elde edilen veriler üzerinden geliştirilen tasarımlar
Bir diğer tasarım değişikliği ise uçağın burnun büyük olmasıdır. İlk prototipe göre 2.nci prototipte uçağın burnunun büyüdüğünü görüyoruz. Bu da neyi işaret ediyor uçağa radar entegre edilmesi planlanıyor. AESA radarı Türkiyede aselsan öncülüğünde AESA radarı geliştiriyor. Bu radarsa MURAD AESA radarı bu sistem sadece HÜRJET’te değil KAAN, ANKA-3, KIZILELMA gibi sistemlerde de kullanılacaktır. Bu radar sayesinde HÜRJET birden fazla hedefe kilitlenebilecek ve klasman arttırarak üst sınıfa çıkaracak denilebilir.
UÇAĞIN BOYASI DEĞİŞTİ
2. prototip sarı astar boyayla uçtu, ikinci uçuşta ise uçak gri tonlamaya sahip farklı tasarımla boyanarak uçtu. Bu boya tasarıma dikkat çekmek gerekirse savaş uçaklarında gri ton boya kullanılıyor. Genelde neden peki?
Uçağın havada görünümünü azaltmak yanılmasının azaltmak için tasarlanmıştır. Genel olarak gri renkler, özellikle görev sürelerinin çoğunu yüksek irtifalarda geçiren uçaklar için, düşman karşısında bir koruma sağlıyor, tespit edilme olasılığını düşürüyor diyebiliriz.
TÜRK HAVA KUVVETLERİNE NE ZAMAN TESLİM EDİLECEK?
HÜRJET’in 2.nci prototipi sayesinde test uçuşlarını 2025’te daha da çok göreceğiz. O yüzden 2025, birçok hava platformu için önemli yıl olacak. Anka-3, KAAN ve HÜRJETİN yeni prototipleriyle test uçuşu gerçekleştirecekleri yıl olacak. TUSAŞ’ın nihai hedefi HÜRJET’i 2026’da teslim etmek şu an 17 siparişten 13 Türk Hava Kuvvetlerine gidecek sonraki yıllarda 100 adet HÜRJET hava kuvvetlerine kazandırılacak.
HÜRJET’İN İHRACATI
İspanya Hava Kuvvetleri F-5 uçaklarını değiştirmeyi düşünüyor. Bundan ötürü HÜRJET ile ilgili gündeme bazı haberler geldi. Gelecekte İspanya ve Afrika ülkeleri ilgilenebilir.
İhracatı Türkiye için önemli neden önemli bence KAAN’dan sonra Türk Hava Kuvvetleri’nde önemli güç çarpanı HÜRJET, çünkü geliştirilmesi halinde Türkiye haricinde 3 ülkeyle görüşülüyor. Amerikan pazarına da girme durumu var.
Çünkü ABD merkezli Sierra Nevada şirketi, ABD donanması eğitim uçağı ihtiyacını karşılamak için ihalede HÜRJET uçağını önerdi. HÜRJET, Mısır’da da gösteri uçuşunda bulundu. Mısırda HÜRJET’i almak isteyebilir.
HÜRJET’İN ÖZELLİKLERİ
- Mürettebat: 2 (pilot ve yardımcı pilot)
- Uzunluk: 13,6 metre uzunluğunda
- Kanat açıklığı: 9,8 metre kanat açıklığında
- Yükseklik: 4,2 metre
- Azami kalkış ağırlığı: 13,500 kg
Kaynak: Sanayi Gazetesi