Osman Boyraz
Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı olarak; insan, yük ve bilgi transferinde, güvenli, hızlı erişimi sağlayan bir kurum olma vizyonuyla, dengeli, erişilebilir, ekonomik ve güvenli hizmet sunuyor, vatandaşlarımıza ve coğrafyamızla bağlantılı tüm insanların yaşam kalitesinin yükseltilmesi için dur durak bilmeden çalışıyor ve üretiyoruz.
Cumhurbaşkanımızın vizyonu ile başlayan ve Cumhuriyetimizin ikinci yüzyılına damgasını vuracak olan Türkiye Yüzyılı fikrini destekleyen yerli ve milli teknolojilerin hayata geçirilmesi yolunda, ulaştırma alanında katma değer sağlayacak proje ve çalışmalara yönelik önemli destekler sağlıyoruz. Yine bakanlığımız tarafından sunulan hizmetlerde, dijital altyapıların güçlendirilmesi ve ulaşım ağlarının dijitalleşmesi için büyük yatırımları hayata geçiriyoruz.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı denildiğinde ilk akıllara gelen otoyollarımız, bölünmüş yollarımız, havayollarını ‘halkın yolu’ haline getiren çalışmalarımız, uluslararası standartlarda her gün gelişen demiryolu ağımız, denizlerimizdeki yük, yolcu ve kruvaziyer taşımacılığımız, tüneller ve kıtaları birleştiren köprü projelerimiz olsa da Bakanlığımız; bilginin ve verinin transferi, entegrasyonu ve güvenliğinde de sorumlu bir bakanlık olarak; 21. yüzyıl dünyasında dijitalleşme ve teknolojinin de temel yapıtaşıdır. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, büyük ve güçlü Türkiye’nin inşasında ülkemizin kalkınma hedeflerini gerçekleştirmek için stratejik bir rol üstlenmektedir.
Bugünün ihtiyaçlarını değil, gelecek nesillerin ihtiyaçlarını da gözeten bir anlayışıyla ülkemizin 2053 net sıfır emisyon hedeflerine emin adımlarla ilerliyoruz. Bu bağlamda ulaştırma sektöründen kaynaklanan emisyonların azaltılmasını öncelikli bir konu olarak ele almaktayız.
Ulaştırma ve Lojistik Ana Planımız, gelecekteki altyapı ve ulaştırma projelerine rehberlik etmektedir. Güncel hesaplamalarımıza göre, ülkemizin toplam sera gazı emisyonları yaklaşık 600 milyon ton CO2 eşdeğerine ulaşırken, ulaştırma sektöründen kaynaklı emisyonlar 100 milyon ton CO2 eşdeğerini bulmuştur. Bu durum, karayolu taşımacılığının sürdürülebilirlik hedefleri doğrultusunda demiryoluna kaydırılmasının önemini göstermektedir. Ulaştırma ve Lojistik Ana Planımızı doğrultusunda karayolu yolcu ve yük taşımacılığı payını %72’den %57’ye düşürürken, demiryolu yük taşımacılığı payını %5’ten %22’ye çıkarmayı hedeflemekteyiz.
Alternatif finansman yöntemlerini kullanarak karayolu sektöründe hayata geçirdiğimiz; Kuzey Marmara Otoyolu, Avrasya Tüneli, Yavuz Sultan Köprüsü, Osmangazi Köprüsü, Ankara-İzmir Otoyolu, 1915 Çanakkale Köprüsü ve Ankara- Niğde Otoyolu gibi mega projeleri kamu-özel iş birliğiyle kısa sürede tamamlayarak vatandaşlarımızın hizmetine sunduk. Bu yatırımlar, trafiği rahatlatırken emisyonları azaltmış, seyahat sürelerini kısaltarak çevresel ve ekonomik sürdürülebilirliğe katkı sağlamıştır. Ayrıca, son 22 yılda yapılan yatırımlarla trafik kazalarında hayatını kaybeden kişi sayısında %77’lik bir azalma sağlayarak trafik güvenliği açısından büyük aşama kaydedilmiştir.
‘Sürdürülebilir Akıllı Ulaşım’ hedefi doğrultusunda ulaşım altyapısının çevresel etkilerini azaltmayı amaçlıyoruz. Bu kapsamda, Sürdürülebilir, Akıllı Hareketlilik Stratejisi ve Eylem Planı’mızı oluşturmuş olmakla beraber ‘Ulaştırma Projelerinde Karbon Azaltım Yönetimi Projesi’, ‘Türkiye’nin Net Sıfır Emisyon Hedefi: Ulaşım Yol Haritası Projeleri’ ile sürdürülebilirlik hedeflerimizi uygulamaya geçirmekteyiz.
Ulusal düzeyde yürüttüğümüz karayolu karbon emisyonları azaltım çalışmalarının yanı sıra yerel düzeyde de önemli projelerle bu azaltıma destek sağlamaktayız. Bakanlığımızın hayata geçirmeyi planladığı ‘Hareketlilik Merkezi’ projesi ile sürdürülebilir ulaşım sistemlerinin entegrasyonunu sağlayarak, bu alanda emisyon azaltım hedeflerine ulaşılmasına katkı sağlanacaktır. Bakanlığımızın sorumluluğunda bulunan karayolu ağında sürdürülebilir ulaşım türlerini desteklemek amacıyla 96 km bisiklet yolu tamamlanmış olup, ilaveten 38 km bisiklet yolunun yapımına devam edilmektedir. Bunun yanı sıra, enerji verimliliği ve çevreci ulaşımın teşvik edilmesi için yürürlüğe giren yönetmelikler sayesinde motorlu araçların yakıt tüketiminin azaltılması, alternatif yakıtların kullanımı ve elektrikli skuter gibi yeni nesil mobilite çözümlerinin yaygınlaştırılması sağlanmaktadır. Bu adımlar ile, ulaşımda çevresel etkileri azaltmayı ve sürdürülebilir hareketliliği artırmayı hedeflemekteyiz.
Bölünmüş yollar sayesinde vatandaşlarımız, yılda yaklaşık 2 milyar 437 milyon litre akaryakıt tasarrufu sağlarken fosil yakıt tüketiminin çevresel etkisi de azaltılmaktadır. Ayrıca, seyahat sürelerinin kısalmasıyla trafikteki motorlu taşıtlardan kaynaklanan egzoz emisyonları yıllık yaklaşık 5,27 milyon ton azalmıştır. Karayolu ağında, fosil yakıtlı araçlardan elektrikli araçlara geçişi sağlayacak düşük emisyonlu yük ve yolcu taşımacılığının altyapısını planlarken, yenilenebilir ve verimli enerji kullanımını teşvik ederek altyapımızı bu değişime uyum sağlayacak hale getiriyoruz. Şehirlerarası yollarda optimum sayıda istasyon ile en fazla yolculuğu karşılayan şarj istasyonlarının konumu, tipi ve kapasitesi belirlenerek, gelecekteki talebe göre kısa, orta ve uzun vadede planlamalar yapılmıştır.
Bakanlığımız, Dirençli Altyapı Stratejileri başlığı altında, tüm ulaştırma modlarını kapsayan etkin önlemleri, yerli ve milli teknolojiler kullanarak almaktadır. İklim değişikliğinin etkileri sonucu oluşan anlık yoğun afet olaylarının oluşturduğu tehditler, başta karayolları ve demiryolları olmak üzere afetlere karşı en hızlı reaksiyonu gösterecek kurumsal yapının oluşturulması, sürdürülebilir ulaşım uygulamalarının hayata geçirilmesi, akıllı ulaşım sistemlerinin kullanıldığı trafik yönetimi uygulamalarını da hayata geçirmektedir.
Akıllı Ulaşım Sistemleri bileşeni olarak sahada uygulamalarını yaptığımız sinyalizasyon, görüntüleme, anlık veri sağlayan meteoroloji istasyonları, akıllı ulaşım tabelaları, fiber optik kablo altyapısı tesisleri de yerli ve milli teknolojilerle hayata geçirilmektedir.
Yeni nesil akıllı araçların karayolu altyapısına uyumunu sağlamak için ‘Kooperatif Akıllı Ulaşım Sistemleri (C-ITS) Test ve Uygulama Koridoru’ projesi başlatılmıştır. Bu proje,
İstanbul’da trafik güvenliğini artırmayı, çevresel etkileri azaltmayı ve uluslararası standartlara uygun V2X (araçtan her şeye) teknolojilerini geliştirmeyi hedeflemektedir. AUS alanındaki çalışmalarımız; otonom, bağlantılı ve elektrikli hareketliliğini yaygınlaştırmayı, yapay zekâ ve büyük veri teknolojileriyle analitik çözümler geliştirmeyi ve veriyle yönetilen bir ulaşım sistemi oluşturmayı amaçlamaktadır. Yolların, araçlar ve insanlar arasında haberleşmenin sağlandığı, kişiselleştirilmiş ve konforlu seyahat deneyimlerinin sunulduğu bir AUS sistemi için çalışmalarımız hızla devam etmektedir.
Ulaştırma ve Lojistik Ana Planı çerçevesinde, demiryolu altyapı projelerine öncelik vererek karayolundan demiryoluna hem yolcu hem de yük taşımacılığına geçişi teşvik etmeyi amaçlıyoruz. Bu doğrultuda, 2023’te 13 bin 919 km olan demiryolu ağını 2028’de 17 bin 287 km’ye, 2053’te ise 28 bin 600 km’ye çıkarmayı hedefliyoruz. Ayrıca, yıllık demiryolu yolcu sayısının 25 milyondan 270 milyona, yük taşımacılığının ise 32 milyon tondan 448 milyon tona ulaşmasını planlıyoruz.
Bu vizyon doğrultusunda, toplam hat uzunluğu 3.776 km olan demiryolu yapım çalışmaları sürdürülürken, limanlar, sanayi bölgeleri ve lojistik merkezlerle bağlantılı iltisak hatlarını artırmayı ve lojistik merkez sayısını 28’e çıkarmayı hedeflemekteyiz.
Türkiye bulunduğu konumu itibariyle, dört saatlik bir uçuş ile 1,5 milyarın üzerinde insanın yaşadığı ve dünya ticaret hacminin önemli kısmını oluşturan 70’e yakın ülkenin merkezinde bulunmaktadır. Uluslararası lojistik koridorları, dünya ticaretinin en önemli arterleri olup, küresel tedarik zincirlerinin sürekliliğinde kritik rol oynamaktadır. Asya, Avrupa ve Afrika’yı bağlayan koridorlar arasında Trans-Avrupa Ulaştırma Ağı (TEN-T), Orta Koridor ve Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanımız Sn. Abdulkadir Uraloğlu’nun rehberliğinde devam eden Kalkınma Yolu öne çıkmaktadır. Uluslararası taşımacılık koridorlarına entegrasyonu güçlendirmek ve bölgesel lojistik merkezi olma hedefiyle, ‘Türk Demiryolu Sektöründe İntermodal Taşımacılık Hizmetlerinin Güçlendirilmesi Projesi’ kapsamında, uluslararası öneme sahip yük koridorlarını belirleyerek bu koridorlarda fiziki ve operasyonel iyileştirmeler planlanmıştır.
Orta Koridor’un önemine vurgu yaparak, bu koridorun konumumuzu güçlendirecek iyileştirme projelerine yer veriyoruz. Zengezur Koridoru’na yönelik Kars-Dilucu ve Erzurum-Kars Hızlı Tren hatlarını geliştirdik. Ayrıca, bu koridor ile ilişkili, Ankara-Sivas Yüksek Hızlı Treni hizmete girmiş olup, Sivas-Erzincan, Erzincan-Erzurum ve Erzurum-Kars hatlarıyla birlikte Dilucu-Ankara bağlantısı sağlanacaktır. Ankara-Kapıkule hattının tamamlanmasıyla, 2035’e kadar Kapıkule’den Dilucu’na kadar uzanan hızlı tren demiryolu hattı tamamlanarak Asya ve Avrupa arasındaki taşımacılık güçlendirilecektir.
Kalkınma Yolu ile; Hindistan, Güney Asya ve Basra Körfezi’nden gelen yüklerin, Fav Limanı üzerinden Türkiye aracılığıyla Avrupa’ya taşınması hedeflenmektedir. 2022’de başlayan ve 2030’da tamamlanması planlanan proje, Fav Limanı’ndan Türkiye’ye kadar uzanan yaklaşık 1.200 km’lik çift yönlü otoyol ve demiryolu inşasını içermektedir. Bu yol, Basra Körfezi’ni Türkiye üzerinden Avrupa’ya bağlayacaktır.
Ülkemizde Kalkınma Yolu koridoru ile ilişkili, Ovaköy’den Edirne’ye kadar uzanan 2 bin 94 km’lik güzergâhta demiryolu ve bin 923 km’lik güzergâhta karayolu altyapısını geliştirmekteyiz.
Demiryolu için bin 34 km’de yeni hat, elektrifikasyon ve sinyalizasyon çalışmaları yürütülürken, Şanlıurfa-Ovaköy arasında bağlantı yollarıyla birlikte 358 km’lik otoyol inşası planlanmaktadır. Türkiye’deki yatırımların toplam maliyetinin yaklaşık 16 milyar dolar olması beklenmektedir.
Ulaştırma altyapısı ve hizmetlerinin etkili, verimli ve sürdürülebilir yönetimini sağlamak için kritik rol oynayan envanter ve varlık yönetim projelerimiz de hayata geçirilmiştir. Proje, karayolu, demiryolu, denizyolu ve havayolu yatırımlarını kapsayarak afet yönetimi, risk azaltma ve kapasite optimizasyonu gibi unsurları dikkate almaktadır. Bu sayede, varlıkların etkin kullanımı ve hizmet kalitesinin artırılması hedeflenmektedir. Günümüzde altyapıya dayalı varlık yönetiminin etkinliği için dijital sistemler önemli fırsatlar sunmaktadır. Dijital varlık yönetimi ve Yapı Bilgi Modellemesi (BIM) uygulamaları, projelerin yapım ve işletme aşamalarında etkin yönetim sağlamak amacıyla kullanılmaktadır. Karayolları için ise Mobil Haritalama ve Üstyapı Yönetim Sistemi geliştirilmekte, envanter bilgileri coğrafi bilgi sistemi ortamında mekânsal verilerin öznitelik bilgileriyle kesiştirilerek güncellenmektedir. Yatırımlarımızın dijital varlık yönetimi ile yaşam döngüsü boyunca yönetimi esas ilkelerimizdendir.