AK Parti milletvekillerinin Meclis’e sunduğu yasa teklifiyle endüstri bölgesi yatırımlarının hızlandırılması için Cumhurbaşkanlığı’nda bulunan bazı yetkiler Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na bırakılırken, endüstri bölgelerinde Cumhurbaşkanı’na ek teşvik yetkisi veriliyor.
Yerli otomobil gibi büyük yatırımlar başta olmak üzere sanayinin teşvik edilmesini sağlamak için hazırladığı endüstri bölgeleri ile ilgili yasa teklifini TBMM Başkanlığı’na sundu. Özel endüstri bölgesi ilan edilecek alanlarda yatırım yapmak için en az 750 milyon lira yatırım taahhüdünde bulunulacak. Endüstri bölgelerinin kurulması onayını Cumhurbaşkanı verecek. Endüstri bölgelerinde yer alan yatırımlara ilişkin olarak Cumhurbaşkanınca ek teşvikler belirlenebilecek. İşte detaylar…
SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANI KARAR VERECEK
Ülke ekonomisini uluslararası rekabet edebilir bir yapıya kavuşturmak, teknoloji transferini sağlamak, üretim ve istihdamı artırmak, yabancı sermaye girişini hızlandırmak ve özellikle üretim maliyetleri açısından büyük ölçekli yatırımlar için uygun sanayi alanı oluşturmak üzere çıkarılan Endüstri Bölgeleri Kanunu’nda değişiklik yapılıyor. AK Parti milletvekillerince önceki akşam TBMM’ye sunulan yasa teklifinin ikinci madde gerekçesinde “Cumhurbaşkanlığı iş yükünün ve bürokrasisinin azaltılması, sanayi alanlarının bir an önce üretime kazandırılması amacıyla bölgeye ilave edilecek alanın Bakanlıkça belirlenebilmesi sağlanmaktadır” denildi. Teklifin bu haliyle yasalaşması durumunda endüstri bölgelerine ilave edilecek yeni alanlara, bölgenin mevcudundan büyük olmaması durumunda, Cumhurbaşkanı yerine Sanayi ve Teknoloji Bakanı karar verecek.
EK TEŞVİKLER GELECEK
Teşviklerde özel endüstri bölgesi ayrımını ortadan kaldıran ve sadece ‘endüstri bölgesi’ diyerek sadeleştirmeye giden 13 maddelik teklifin öngördüğü bazı değişiklikler ise şöyle: “Mevcut yasada endüstri bölgelerinde yeni işe başlayan gerçek ve tüzel kişilere hangi teşviklerin, ne ölçüde verileceğine Cumhurbaşkanı’nın karar vermesi hükmü yeni teklifle değiştiriliyor. Buna göre ‘yeni işe başlayan’ ibaresi çıkarılarak endüstri bölgelerinde yer alan yatırımlara Cumhurbaşkanınca ek teşvikler belirlenebileceği hükmü getiriliyor.
TAKİBEN 5 YIL İÇİNDE YATIRIMI TAMAMLAMALI
Bölgenin yatırıma hazır hale getirilmesi için gerekli kamulaştırma bedeli ve etüt, harita, plan, proje dahil altyapı ile ilgili tüm giderler öncelikle yönetici şirket ve/veya yatırımcılar tarafından veya Bakanlık bütçesinden karşılanacak. Yatırımcılar irtifak hakkı veya kullanım izni verilmesini takiben en geç 5 yıl içinde yatırımını tamamlamak zorunda olacak. Bu süre, bazı durumlarda bakanlıkça 1 yıl uzatılabilecek. Bölgede taahhüt ettiği yatırımı tamamlayan yatırımcılara talepleri halinde taşınmazların satışı bakanlığın uygun görüş vermesi durumunda yapılabilecek. Atıksularını deşarj koşullarında arıtarak belediye sistemine veren endüstri bölgelerinden atıksu uzaklaştırma bedeli alınmayacak.
ENDÜSTRİ BÖLGESİ FIRSATI
Üzerinde kurulu sanayi tesisi bulunan, arazi alanı 150 bin metrekareden büyük, kurulduğu dönemde izinleri alarak faaliyete geçen ve yeni yapılacak yatırım yeri için en az elli bin metrekare tevsi imkânı sağlayan alanlar veya üzerinde kurulu sanayi tesisi bulunmayan, 200 bin metrekareden büyük alanlar Cumhurbaşkanınca özel endüstri bölgesi olarak ilan edilebiliyor ve buralarda 400 milyon liralık yatırım yapılması koşulu bulunuyor. Teklifle daha küçük alanlarda yüksek teknolojili, stratejik, katma değerli, ihracat potansiyeli yüksek yatırımların da özel endüstri bölgesi olanaklarından yararlanması için mevcut arazi alan büyüklüğü koşulu 100 bine; boş arazi koşulundaki 200 bin metrekare sınırı 150 bin metrekareye indiriliyor. Ancak asgari yatırım tutarı 400 milyondan 750 milyon liraya çıkarılıyor.
CEZA UYGULANACAK
Endüstri bölgesi yönetici şirkete, Bakanlığın talebi üzerine faaliyetleriyle ilgili her türlü bilgi ve belgeyi Bakanlığa sunma yükümlülüğü getirilirken; bunu yerine getirmeyen şirket görevlilerine 50 bin ila 200 bin liraya kadar idari para cezası getiriliyor. Cezaların, tebliğ tarihinden itibaren 1 ay içinde ödenmesi zorunluluğu teklifte yer alıyor.”
SUNULAN TEKLİFTE NELER YER ALDI?
TBMM Başkanlığına sunulan Endüstri Bölgeleri Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ne göre, endüstri bölgeleri imar ve parselasyon planları ile değişiklikleri, yönetmelikle belirlenen esaslara uygun hazırlanacak, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca onaylanacak. Onaylı imar ve parselasyon planları ve değişiklikleri Bakanlık internet sitesinde ve valilikçe belirlenecek ilan yerlerinde bir hafta süreyle ilan edilecek, itiraz olmazsa ilan süresinin sonunda yürürlüğe girecek. İmar planları hazırlanırken Sağlık Bakanlığı ile Bakanlık arasında yapılacak protokol çerçevesinde belirlenen sağlık koruma bandı bırakılacak. Endüstri bölgesi sınırlarındaki kapanan kadastral ve imar yolları ile parklar, her türlü sorumluluğu endüstri bölgesinin yönetilmesinden sorumlu şirkete ait olmak üzere Hazine adına tescil olunacak. Endüstri bölgelerindeki altyapı ve üstyapıya ilişkin etüt, harita ve projeler, ruhsat ve izinler, işyeri açma ve çalışma ruhsatları Bakanlık onayı ve denetimine tabi olacak.Endüstri bölgelerindeki altyapı ve üstyapı projelerinin kontrolü, arazi kontrolü ve bunlara ilişkin altyapı ve üstyapı inşaatlarının yapım kontrolü ve işletme aşamasındaki kontroller Bakanlık tarafından yapılacak veya yaptırılacak.
RUHSATSIZ VE RUHSATA AYKIRI TESPİT EDİLEN YAPILAR
Ruhsatsız veya ruhsata aykırılığı tespit edilen yapılar için İmar Kanunu’nun ilgili maddeleri çerçevesinde yapılacak işlemler Bakanlıkça tesis edilecek. Yapılara ilişkin yıkım kararı alınması halinde yıkım işlemi Bakanlığın talimatı üzerine valilik tarafından yapılacak. Bu kapsamdaki idari para cezaları, Bakanlıkça verilecek. Endüstri bölgeleri içinde yer alacak yatırımcılar, Bakanlık tarafından onaylanan ruhsat, onay ve izinlere ilişkin harçlardan muaf olacak. İmar Kanunu’nun mekansal standartlar ve değer artış payına ilişkin hükümleri, endüstri bölgelerinde uygulanmayacak. Endüstri bölgesinin ihtiyacına göre eğitim, Ar-Ge, laboratuvar, enerji, lojistik, sağlık, güvenlik, kreş, park ve benzeri idari, ticari ve teknik hizmetlerin yer alacağı alanlar bırakılacak.
YATIRIMCILARIN IHTIYAÇLARI
Yatırımcıların ihtiyacı olan elektrik, su, kanalizasyon, doğal gaz, arıtma tesisi, yol, haberleşme, spor tesisleri ve benzeri altyapı ve genel hizmet tesislerini kurma ve işletme, kamu ve özel kuruluşlardan satın alarak dağıtım ve satışını yapma, endüstri bölgelerinin yönetilmesi ve işletilmesinden sorumlu tüzel kişinin yetki ve sorumluluğunda olacak. Yatırımcılar elektrik, su, doğal gaz ve benzeri ihtiyaçlarını endüstri bölgesi tesislerinden karşılamak zorunda olacak. Endüstri bölgesinden sorumlu tüzel kişinin izni olmaksızın bu ihtiyaçlar başka yerden karşılanamayacak ve bu amaçla münferiden tesis kurulamayacak. Ancak elektrik dağıtım lisansına sahip endüstri bölgelerinde serbest tüketici sınırını aşan yatırımcılar, tedarikçilerini seçme hakkını, endüstri bölgesine dağıtım bedeli ödemek kaydıyla kullanabilecek.
ELEKTRİK İHTİYACI KARŞILANACAK
Endüstri bölgelerinden sorumlu tüzel kişi, yatırımcıların elektrik ihtiyacını karşılamak amacıyla tüketim miktarına bakılmaksızın serbest tüketici sayılacak. Ayrı şirket kurma şartı aranmaksızın endüstri bölgelerinden sorumlu tüzel kişi veya yatırımcılar kendi ihtiyaçları için elektrik üretim tesisleri kurma ve işletme hakkına sahip olacak. Bu kapsamda endüstri bölgeleri sınırları içerisindeki elektrik üretim ve dağıtımına ilişkin faaliyetler, Elektrik Piyasası Kanunu ve ilgili mevzuat kapsamında yürütülecek. Endüstri bölgesi ilan edilen alanda yatırımcılara ait elektrik ve/veya doğal gaz aboneliğinin bulunması halinde, doğal gaz dağıtımı ilgili dağıtım lisansı sahip tüzel kişinin muvafakatiyle, elektrik dağıtımı ise TEDAŞ ve ilgili dağıtım lisansı sahibi tüzel kişinin muvafakati ve TEDAŞ’a ait olan dağıtım tesis bedelinin TEDAŞ’a ödenmesi kaydıyla yapılabilecek.
Endüstri bölgelerinde elektriğin dağıtım, üretim ve işletme, faaliyetlerine ilişkin usul ve esaslar, Bakanlığın görüşünü almak kaydıyla EPDK tarafından düzenlenecek. Endüstri bölgelerinde doğal gazın dağıtım ve işletme faaliyetlerine ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça düzenlenecek.
KAMULAŞTIRMA VE ALTYAPI HARCAMALARI
Teklifle, Kanun’un “ihtisas endüstri bölgeleri” ve “münferit yatırımlar” başlıklı maddeleri yürürlükten kaldırılıyor. Özel endüstri bölgesi ilan şartlarından biri olan kurulu alanlarda 150 bin metrekare şartı 100 bin metrekareye, boş alanlarda 200 bin metrekare şartı 150 bin metrekareye düşürülerek, daha küçük alanlarda yüksek teknolojili, stratejik, katma değerli, ihracat potansiyeli yüksek yatırımların da özel endüstri bölgesi imkanlarından faydalanması amaçlanıyor.
ÖZEL MÜLKİYETE KONU ARAZİ…
Özel endüstri bölgesi ilan edilen alan içerisinde başvuru sahibinin talep etmesi, özel mülkiyete konu arazi maliklerinin sanayi yatırımı yapmayı taahhüt etmesi şartıyla söz konusu özel mülkiyete konu arazinin kamulaştırılmaması yönünde düzenleme yapılıyor. Böylece sanayi yatırımlarının kamulaştırmadan kaynaklı bürokratik süreçlerden etkilenmemesi, sanayicilerin kendi mülkiyetleri üzerinde özel endüstri bölgesi olanaklarından faydalanarak yatırım yapabilmesi hedefleniyor. Özel endüstri bölgelerindeki kamulaştırma ve altyapı harcamaları başvuru sahibi tarafından karşılanacak.Özel endüstri bölgelerinde yer alacak yatırımcıların belirlenmesi aşamasında Bakanlıktan uygun görüş alınacak. Özel endüstri bölgesi ilan edilecek alanlarda, gerçekleştirme süresi 5 yılı geçmemek üzere her yıl, bir önceki yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında, takvim yılı başından geçerli olmak üzere güncellenmek kaydıyla en az 750 milyon lira tutarında yeni yatırım taahhüdünde bulunulması şartı aranacak.
BAŞVURU SAHİBİNİN TALEP ETMESİ DURUMUNDA…
Başvuru sahibinin talep etmesi ve özel endüstri bölgesi içerisindeki özel mülkiyete konu arazi maliklerinin bu düzenleme hükümleri gereğince yatırım yapacağını taahhüt etmeleri koşuluyla kamulaştırma yapılmayacak.Özel endüstri bölgesinin yatırıma hazır hale getirilmesi için gerekli kamulaştırma, etüt, harita, plan, proje dahil altyapı ile ilgili tüm giderleri, başvuru sahibi gerçek ve tüzel kişi karşılayacak. Özel endüstri bölgelerinde yönetim, işletme ve her türlü hizmet masrafları da yatırımcılarca karşılanacak. Bu bölgelerdeki yatırımcılar, yönetimden sorumlu başvuru sahibine mevzuattan kaynaklanan yükümlülük ve sorumluluklarını yerine getirmekle mükellef olacak.
İL SINIRLARI İÇİNDEKİ TİCARET ODALARI
Yönetici şirket, kurum ve kuruluşlardan gelen taleplerde başvuru sahibi tarafından, Bakanlıkça resen yapılan çalışmalarda ise endüstri bölgesinin kurulacağı il sınırları içindeki varsa sanayi odaları, yoksa ticaret ve sanayi odası veya Bakanlıkça belirlenen gerçek veya tüzel kişiler tarafından kurulacak. Yönetici şirket, Bakanlığın talebi üzerine faaliyetleriyle ilgili her türlü belge ve bilgiyi Bakanlığa sunacak. Yükümlülüklerini yerine getirmeyen yönetici şirket görevlilerine 50 bin liradan 200 bin liraya kadar Bakanlıkça idari para cezası verilecek. Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce, münferit yatırım yeri olarak tahsis edilen alanlar ile ilan edilen ihtisas endüstri bölgeleri, “Endüstri bölgelerinin kuruluşu ve ilanı” başlıklı maddeye göre kurulan endüstri bölgesi olarak kabul edilecek.